دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.راهکارهای توسعه دیزباد از نگاه غلامعباس ملاشاهی
«دیزباد وطن ماست»- غلامعباس ملاشاهی در یادداشتی در وبلاگ «روستا و توسعه» راهکارهایی را برای توسعه روستایی بیان می کند که برای دیزباد بومی شده است.
برخی راهکارهای توسعه روستایی دیزباد
جهت توسعه دیزباد باید اقدامات گسترده‌ای را انجام داد که این اقدامات بدون شک آشنایی با دیزباد و مسائل مربوط به آن را می‌طلبد. لذا از کلیه صاحبنطران مسائل مربوط به روستا خواهشمند است راهکارهای پیشنهادی خود را در این قسمت بیان نمایند.
مهمترین راهکار های استراتژیک توسعه دیزباد عبارتند از:
1-تغییر نگرش حاکم بر اذهان مدیران و مردم نسبت به روستا از طریق فرهنگ سازی بوسیله رسانه های جمعی و عمومی، برجسته سازی و توجه ویژه به مناطق روستایی در نظام آموزشی، ابراز توجه ویژه به روستاها توسط مدیران ارشد (مثل اقامت آنان در روستاها و ...)
2-جذاب سازی فضای دیزباد از طریق توسعه هدفمند فضاهای فرهنگی و آموزشی دیزباد، ایجاد مراکز تفریحی، اقامتی، سیاحتی در دیزباد
3- تکمیل و تکامل جامعه اطلاعاتی دیزباد مانند ایجاد ارتباطات مخابراتی، ارتقای سواد اطلاعاتی آنان و نزدیک سازی فرهنگ شفاهی دیزبادی ها با فرهنگ مکتوب دیجیتال
4-تشکیل خوشه های دانشی دیزبادی و توسعه زیر ساخت های دانشی مثل تدوین نقشه صنایع دیزباد، ایجاد و توسعه مراکز تحصیلی و آموزشی (بخصوص آموزش های کاربردی)، ارتقای سطح سواد دیزبادی ها و آموزش آنان در بکارگیری روش ها و فناوری های نوین
5-نوسازی مناطق آسیب دیده روستایی و توسعه اشتغال زایی در دیزباد از طریق حاکم سازی فضای کارآفرینی و ایجاد پارک های کارآفرینی در مراکز و مناطق مستعد و همچنین حمایت از فارغ التحصیلان دیزبادی برای راه اندازی کسب و کار در دیزباد
6-شکوفاسازی اقتصاد دیزباد و تاسیس دیزباد نوین که از جهات موقعیت و امکانات همپای شهرها باشند، توسعه صنایع دستی و روزآمدساز آنها، جذب سرمایه گذاران خارجی و بخش خصوصی به سمت دیزباد و فرهنگ سازی برای تغییر الگوهای مصرف و تولید در دیزباد
در نهایت اینکه برنامه های توسعه دیزباد باید به مواردی همچون: ایجاد اشتغال در بخش‌های غیر کشاورزی،کنترل جمعیت، توسعه اجتماعی و شهرسازی روستا، کاهش مهاجرت به شهرها، افزایش سطح رفاه، تاکید بر جذب و توسعه فناوری های جدید و آموزش و تربیت نیروی انسانی ماهر توجه داشته باشد.
راه کارهای مقابله با خشکسالی در دیزباد بالا
«دیزباد وطن ماست»- استان خراسان رضوی در مناطق مختلف دارای شرایط اقلیمی متفاوت است اما به صورت کلی این استان جزء مناطق نیمه خشک کشور محسوب می شود.
به عبارت دیگر کم آبی در این استان موضوعی دائمی است و خشکی از ویژگی های بارز اقلیمی نواحی خشک و نیمه خشک می باشد، آنچه که هم اکنون در استان خراسان و کشور اتفاق افتاده پدیده خشکسالی است که ممکن است در هر منطقه ای و با هر شرایط آب و هوائی اتفاق بیفتد و معمولا به صورت تناوبی و در دوره های خاص تکرار می شود و حتی در زمان حضرت یوسف و کورش نیز اتفاق افتاده است.
متاسفانه ما اکنون نه تنها با پدیده گذرای خشکسالی روبرو هستیم بلکه با تغییر تدریجی اقلیم نیز مواجه شده ایم که به مراتب از خشکسالی بدتر است به عبارت روشن تر در تغییر اقلیم علاوه بر میزان بارندگی سایر پارامتر های اقلیمی نیز در شرف تغییر هستند به عنوان مثال در دیزباد اغلب بارش های زمستانه از برف های سنگین به باران تبدیل شده اند.
همچنین مدت زمان و پراکنش آنها نیز تغییر کرده لذا امکان نفوذ به زمین کاهش یافته و آب از دسترس خارج می شود. از طرفی از تعداد روزهای یخبندان و هوای ابری کاسته شده و هوا نیز نسبت به گذشته گرمتر می شود. در نتیجه مقدار زیادی از بارندگی ها تبخیر و دو باره به آسمان بر می گردند (بیش از 70 در صد) لذا راه و چاره ای جز مدیریت بحران وجود ندارد. بویژه اینکه آب هیچ جایگزینی ندارد.
اگر چه میزان بارندگی امسال دیزباد از اول مهر تا کنون بیش 300 میلی متر بوده و رکوردی جدید در بیست سال اخیر بوده است و دیزبادی ها باید خدای را سپاسگزار باشند و شکر نعمت کنند اما باید قبول کرد که این یک تر سالی تصادفی است و ما در همان اقلیم نیمه خشک خراسان قرار داریم. بهتر است مردم دیزباد اطلاعات لازم را در این مورد داشته و به همان شرایط دائمی بیندیشم و به راه کارها ی مقابله با آن توجه جدی داشته باشیم.
از این جهت برای مقابله با خشکسالی و تغییر اقلیم راه کارهای زیادی وجود دارد که در اینجا به آنهائی که در دیزباد قابل اجرا و کاربردی تر هستند اشاره می کنیم سایر موارد در فرصت های آینده به اطلاع رسانی می شود:
- به منظور نفوذ بارندگی ها به عمق زمین و کاهش تبخیر ضرورت دارد پوشش کوه ها را حفظ و احیاء کنیم و در صورت تامین اعتبار کوه ها را جنگل کاری نمائیم در این صورت آب چشمه ها و قنوات دیزباد بیشتر و پایدارتر می شود و هوا سردتر شده و طول دوره آبیاری اضافه می شود. این کار از گرد و خاک جلوگیری کرده و از طوفان های شنی که در برخی نقاط مملکت گریبانگیر آن هستند جلوگیری می شود. این پروژه در روستای گردشگری دیزباد یکی از مهمترین ضروریات است. از طرف دیگر منافع اجرای این طرح به روستاهای اطراف نیز می رسد زیرا آب شرب روستاهای حصار، قاسم آباد و علی آباد از رودخانه دیزباد تامین می شود و همچنین منبع تغذیه چاه های عمیق دیزباد پایین از دیزباد بالا می باشد (میانگین بارندگی دیزباد پایین ،حصار و قاسم آباد بسیار کمتر از دیزباد بالاست)
- به تعادل دام و مرتع توجه ویژه داشته باشیم و اجازه ندهیم گله های اطراف به حریم دیزباد تجاوز نمایند البته این کار از ابتدای شروع به کار شورای جدید اجرا شده و در طول سال گذشته با استفاده از یگان حفاظت دیزباد و پشتیبانی مردم برای نخستین بار در تاریخ دیزباد مراتع دیزباد به فروش نرسیده و هیچ گله ای به حریم دیزباد تجاوز نکرده است.
- با توجه به افزایش گرمای تابستان، در سال گذشته سر شاخه های درختان گیلاس در بسیاری از نقاط دیزباد به دلیل تف بادهای تابستان (بادهای گرم) دچار سوختگی شده بود و برگ ها سوخته و میوه ها نامرغوب شده بودند. این مشکل بیشتر در باغاتی اتفاق می افتد که اطراف آنها باز می باشند. به منظور کاهش خسارت تف بادهای تموز و ایجاد هوائی سردتر در داخل باغ، کاهش جریان هوا، در نتیجه کاهش تبخیر و تعرق از باغ و همچنین طولانی تر شدن دوره آبیاری در اطراف باغات به خصوص کلاته ها و باغاتی که در کنار کوه ها قرار دارند ضرورت دارد. درختان بلند قد بکاریم، استفاده از گونه های گردو، توت و سنجد و . . . مناسب می باشد. البته در نقاط دورتر کاشت بوته انگور نیز خوب است زیرا انگور به خشکی مقاوم می باشد و محاسن زیادی دارد. حفظ درختان بید و سپیدار و اشن بازه راه و نوحصار و همچنین درختان حاشیه رودخانه و کال ها نیز ضروری است.
- با توجه به اینکه در زمستان آب دیزباد مورد استفاده قرار نمی گیرد و از دسترس خارج می شود. لذا پیشنهاد می شود هر دیزبادی در محل باغ های بزرگترخود اقدام به احداث استخر ذخیره آب زمستانه نماید تا همگی بتوانند در تابستان از اب ذخیره شده به عنوان اب کمکی از ان استفاده نمایند. افزون بر این عمق سنگ کف (لایه نفوذ ناپذیر) در دیزباد بالاست و میزان آب سفره های زیر زمینی قابل استحصال کم می باشد و پایداری آب چشمه ها، قنوات و رودخانه از پایداری کافی برخوردار نیستند.
- با توجه به اینکه اغلب باغهای دیزباد در اراضی شیب دار قرار دارند با استفاده از استخرهای ایجاد شده در بالای باغ (بند 4) می توان از سیستم آبیاری قطره ای استفاده کرد. در این صورت با استفاده از نیروی ثقلی از هزینه اجرای سیستم قطره ای کاسته می شود. البته در درختان بزرگتر ترکیبی از سیستم قطره ای و آبیاری تشتکی مناسب تر است.
- در حال حاضر اغلب باغهای دیزباد با روش غرقابی ابیاری می شوند بهتر است از اواخر خرداد به بعد با ایجاد تشتک در اطراف درخت فقط آن قسمت را آبیاری نموده و در سایر قسمت ها فقط به عنوان رابط استفاده شود.
- به منظور کاهش تبخیر از سطح باغ بهتر است پای درختان با کاه و کلش و برگ درختان پوشش داده شود. البته انجام این کار در زمان آبیاری زحمت بیشتری را ایجاد می نکند. جمع آوری علف های هرز نیز ضروری است، استفاده از پوشش پلاستیکی نیز در مواقع اضطراری مفید می باشد.
- استفاده از کود شیمیایی سولفات پتاسیم موجب مقاومت درخت در مقابل خشکی می شود. استفاده از کودهای میکرو بویژه آهن، روی، بر، منگنز، منیزیم و . . . ضروری است. استفاده از سایر کودها نظیر فسفات آمونیوم در زمستان و پاییز در حد لازم ضروری است. کود اوره فقط در اوایل بهار استفاده و بین مدارهای آبیاری و به مقدار کم تقسیط شود. و از اواخر اردیبهشت به بعد از این کود استفاده نشود. استفاده از کودهای گوگردی در اراضی آهکی و ph بالا نظیر پیش قجقر، کمر زرد، قسمت هائی از بازه چپ و رودخانه ضروری است.
- استفاده از کودهای آلی بویژه ورمی کمپوست بسیار مناسب است. ورمی کمپوست نوعی کود آلی است که از فعالیت نوعی کرم خاکی به دست می آید. ورمی کمپوست مجموعه ای از فضولات کرم به همراه مواد آلی تجزیه شده و اجساد کرم هاست که برای درختان ارزش غذائی فراوانی دارد. این کود یکی از غنی ترین کودهای آلی بیولوژیک دنیاست که فاقد تخم علف هرز، دارای عناصر ماکرو و میکرو بالا و قابلیت نگهداری خوب آب در خاک می باشد و در حال حاضر در مشهد و نیشابور تولید می شود. البته باید توجه کرد که این کود را از مراکز شناخته شده و مورد اعتماد خریداری نمائیم تا ناخالصی نداشته باشد.
- در کاشت نهال دقت کرده و چاله ها را عمیق حفر کنیم و سپس آنرا با مخلوط مواد آلی و خاک مناسب پر کنیم.
- در صورت امکان آبیاری بعد از ظهر و یا شب و یا صبح زود انجام گیرد.
- تعداد درخت با میزان آب تناسب داشته باشد و کاشت درخت اضافی مناسب نمی باشد.
- با انجام هرس خواب در پاییز و زمستان شاخه های آلوده و اضافی درختان را کم کنیم.
- با هرس سبز شاخه های طویل را کوتاه و سعی شود سطح سبز درخت کمتر شود.
مراسم جمعه قبل از عید روز 22 اسفند در مسجد دیزباد برگزار می شود
«دیزباد وطن ماست»- جمعه قبل از عید درگذشتگان دیزبادی در 22 اسفند ماه برگزار می شود.
به گزارش دیزباد وطن ماست، از آنجا که بین مراسم جمعه قبل از عید در گذشتگان سال 93 و لحظه تحویل سال جدید فاصله کوتاهی وجود دارد، بنابر پیشنهاد خانواده های محترم صاحب عزا، مراسم جمعه قبل از عیددیزباد یک هفته زودتر برگزار شود.
این مراسم درپنجشنبه شب مورخه 21 اسفند با حضور کلیه دیزبادی ها در محل مسجد ده بالا برگزار خواهد شد و سپس صبح روز جمعه 22 اسفند ماه همگی بر گرد مزار آنها جمع شده و با ذکر فاتحه نام و یاد آنها را گرامی می دارند.
گفتنی است مراسم سال گذشته جمعه قبل از عید در محل جماعتخانه ده پایین برگزار شد.
مقایسه بارندگی دیزباد با مشهد و نیشابور
«دیزباد وطن ماست»- میزان بارندگی مشهد و نیشابور و دیزباد بالا از اول مهر ماه سال 93 تا تاریخ 3/12/93 اعلام شد.
به گزارش دیزباد وطن ماست، ارتفاع مشهد از سطح دریا 999 متر ، ارتفاع نیشابور 1250 متر و ارتفاع منطقه مسکونی بالا ده ی دیزبادبالا از سطح دریا 2010 متر می باشد.
ضمنا مجموع بارندگی سال گذشته دیزباد از اول مهر 92 تا اول مهر 93 به میزان 268 میلی متر بوده است.
بدین ترتیب میزان بارندگی امسال دیزباد تا کنون از مجموع بارندگی سالیانه سال گذشته 44 میلی متر بیشتر بوده است.
علیرغم بارندگی های مناسب سال جاری، دیزبادی ها باید در ایام تر سالی به فکر سال های خشک باشند و راه کارهای توصیه شده رابه موقع اجرا کنند.
ایستگاه باران سنجی بارندگی (میلی متر )
مشهد 143
نیشابور 131
دیزباد بالا 312
درختانی با سایه وفاق و میوه نفاق
«دیزباد وطن ماست»- سال هاست که در دیزباد کسی درختی را در ملک دیگری برای تمام اعضای خانواده اش نمی کارد. اما هنوز درختان زیادی در باغ های دیزباد هستند که متعلق به بیشت از چند خانواده می باشند.
وقتی که با همدیگر به مناسبتی دیزباد می رویم در زیر سایه درخت می نشینیم و وقتی که فصل میوه می رسد، چون همه نمی توانند میوه های درخت را بچینند، یک نفر مسئول چیدن میوه ها می شود. در نتیجه وقتی سهم میوه را می گیریم، می گوییم: آیا این واقعا سهم من از آن درخت بوده است؟
همین سوال باعث می شود که دلهامان دور شود، باعث می شود که فکر کنیم که شاید دیگری بر ما جفا کرده است و شاید و شاید و شاید...
از طرف دیگر، کسی که درخت در خاک او کاشته شده است، می خواهد باغش مال خودش باشد، می خواهد بتواند دور آن را دیوار کند و شاید اصلا دوست نداشته باشد که چنان درختی در باغش وجود داشته باشد، در نتیجه همیشه در دلش از این مساله ناراحت است.
سوال اینجاست که به کجا می رویم؟
شورای حل اختلاف دیزباد، یکی از بزرگترین کارهایش احتمالا رسیدگی به همین پرونده هاست. پرونده هایی که به دلیل شرایط پیش از دهه 40 در دیزباد حاکم بوده است و امروز دیگر هیچ جایی در سرمایه داری رو به گسترش در دیزباد ندارد.
می خواهم بگویم که وقتی که مسائل و پرونده هایی از این قبیل ایجاد می شود، اگرچه چند نفر آزمون می شوند، اما حقیقت اینجاست که آنها هیچ تقصیری ندارند و بیشتر عدم وجود ضوابط است که مساله آفرین می شود.
اینکه بتوانیم ضوابطی را بر اساس نیازهای بومی دیزباد تدوین کنیم یکی از مسائل محوری است که امروز باید حقیقتا به آن بیاندیشیم و تمام تلاش خودمان در جهت رسیدن به الگویی مناسب در آن جهت انجام دهیم.