دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.خاکی خراسانی دیزبادی
آقای رحیم غلامی مقاله ای را مدتها پیش به من داده بود که بخوانم. مدتی سرم شلوغ بود و نتوانستم آن را بخوانم،وقتی آن را خواندم مناسب قرار دادن در (دیزباد وطن ماست) Adelweb.ir دیدمش. اما متاسفانه به اینترنت دسترسی نداشتم وقتی به اینترنت دسترسی پیدا کردم کامپیوترم ویروسی شد و وقتی ویروس کشی کردم باز مشغولیات مانع از قرار دادن آن در سایت شد. خلاصه بعد از مدتها همه اینها با هم هماهنگ شدند که این مقاله بسیار زیبا را برای محققان و پژوهشگران حوزه تفکر شیعی و اسماعیلی و برای آن عده از دوستان که به این مباحث علاقه مند هستند در سایت قرار دهم. البته باید عرض کنم که آنچه در این مقاله نوشته شده نظرات آقای غلامی است که برخی از آنها ممکن است با نظر بنده مغایر باشد.
گمنام شاعر ده دزباد بوده ای
در دوره ی پر از فساد و ریای شه و صوفی بزرگ
عباس در پی کشتار ملحدان
خاکی ترین بنده ی درگاه بوده ای
درگاه شه خلیل و سپس شاه نوردهر
معرفی روستای مزداب و ارتباط آن با دیزباد
آقای رحیم غلامی یکی از دوستان دانشمند من برایم مقاله ای ارسال کرد که در باب روستای پدریش نگاشته شده است. این مقاله می تواند استانداردی از مقالات را برای علاقه مندان به تهیه مقالات پژوهشی در باب روستای نیاکانشان ارائه کند. در این مقاله به نحوه ارتباط دیزبادی ها با مزدابی ها اشاره شده است.
مقدمه
چون روستای مزداب از روستاهای تابعه ی شهر بیرجند در استان خراسان جنوبی(قهستان سابق) به شمار می آید، نخست موقعیت جغرافیایی بیرجند را شرح می-دهیم:
شهر بیرجند در طول جغرافیایی 59 درجه و 12 دقیقه و عرض جغرافیایی 32 درجه و 52 دقیقه در میان دو رشته کوه از کوه های شرقی و غربی جنوب خراسان، نیمی کوه های مؤمن آباد در شرق و نیمی کوه های باغران در غرب، در دره ای خشک و بی آب قرار گرفته است.
طول این کوه ها که از طرف شمال و جنوب باز می شود، در حدود 100 کیلومتر است، در طرف شمال و جنوب به صحرای مرکزی ایران می پیوندد و به عبارت دیگر از نظر جغرافیایی در معرض آثار کویر مرکزی و بیابان شوسف و لوت است.
قرا و قصبات این دره وابسته به چشمه-سارهای دامنه ی کوه اند... . در قسمتی از این دره که کوه ها بیش از 20 کیلومتر از یکدیگر فاصله ندارند، شهر بیرجند روی چند تپه که در حدود 100 متر از اراضی مجاور مرتفع تر هستند، قرار گرفته تنها دارای یک قنات شور است... . با توجه به کاوش های پراکنده ی باستان شناسی و حفاری های منطقه ی زینی و گیوک و همچنین قلاع دختر در بند دره و وجود قلعه دره، قدمت این شهر به احتمال زیاد به پیش از اسلام می رسد. به علاوه وجود پسوند جَند بر قدمت این شهر دلالت دارد... .
و اما روستای مزداب، امروزه یکی از روستاهای بخش مرکزی دهستان شاخنات در شمال شرقی بیرجند است که 73 کیلومتر با این شهر فاصله دارد. همسایگان شمالی این روستا، دو روستای گازار و مهمویی هستند، همسایه ی شمال غربی آن آرین-شهر(سِده ی سابق) است و در مغرب آن روستای زنگویی قرار دارد.
وجه تسمیه ی مزداب
واژه ی مزداب که در محل و بیرجند، مزدو(mazdow) تلفظ می شود از دو جزء ترکیب شده است: (مزد) و(آب). جزء دوم این واژه ی مرکب، یعنی (آب)، روشن است و نیازی به شرح و بسط ندارد؛ جزء نخست آن یعنی (مزد) کوتاه شده ی واژه ی اوستایی مزدا(Mazda) است. یعنی جزء دوم نام اهورا مزدا که گاه به جای اهورا مزدا و به همان معنی به کار می رفته و می رود. پیداست که قنات و کاریز این روستا زمانی حفر شده و این ده هنگامی آباد گردیده که مردم آنجا مزداپرست بوده اند و آب قنات را ایزدی می دانسته و دهشی خدایی می شمرده اند و یا احیاناً نام ایجاد کننده ی آن (مزدا) بوده است(مانند هرمزد، هرمزد و...).
ادامه مطلب ...