دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.معرفی دیزباد در سایت تریپ یار
«دیزباد وطن ماست»- دیزباد این روزها در سایت های گردشگری زیادی معرفی شده اند که ما در یک سلسله از یادداشت ها این موارد را برای دیزبادی ها نقل می کنیم.
به گزارش دیزباد وطن ماست، از آنجا که دیزبادی ها عمدتا یکی دو کانال اصلی دیزباد را نگاه می کنند خود را موظف می دانیم که محتوای سایت سایت ها را درباره دیزباد منتشر کنیم.
مطلبی با عنوان «روستای صد در صد باسواد ثبت شده یونسکو و دارنده اولین برق خصوصی ایران» درباره دیزباد در سایت تریپ یار نوشته شده است. در چکیده این مطلب آمده است: دیزباد نام یک روستا واقع در بخش زبرخان شهرستان نیشابور (دیزباد بالا) و یک روستا واقع در بخش احمد آباد شهرستان مشهد (دیزباد پایین) و منطقه ای مابین شهرستان مشهد و نیشابور در استان خراسان رضوی است. از نامهای دیگر آن دژآباد، دزباد، چهل اشکوب و قصرالرّیح می باشد.
روستای دیزباد بر روی دامنه های جنوبی رشته کوه های بینالود و به صورت شرقی-غربی استقرار یافته که یکی از معروفترین روستا های پلکانی ایران است.
این روستا روی سلسله جبال بینالود و در میان رودخانه ها و چشمه های جوشان و باغ های سرسبز قرار دارد. روستایی پر از توربین های بادی که وقتی به چند کیلومتری آن می رسید تغییر ناگهانی دما را به خوبی حس کرده و خنکای ناشی از آب و هوای مطبوع آن، حال و هوای روح و جسمتان را عوض می کند.
روستای دیزباد روستایی است که مردم آن صد درصد باسواد هستند. اولین مدرسه روستای دیزباد در سال ۱۳۱۲ تاسیس شد و ناصرخسرو نام داشت. این روستا توانسته است نخبگانی را به جامعه تحویل دهد که موجب مباهات همه روستاییان است. این روستا در سال ۱۳۴۸ به عنوان یکی از معدود روستاهایی صد درصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسید.
مشخصات کلی
زبان محلی
گویش خاص شبیه گویش مردم نیشابور
آداب و رسوم
مراسم چیله بجست و مراسم نوحصار
محصولات و سوغات محلی
بیشترین محصولات آن گیلاس، آلو، سیب، گردو و آلبالو می باشد.
ویژگی
راه اندازی اولین شبکه برق خصوصی کشور و ثبت شده یونسکو بعنوان روستای صد در صد باسواد ایران
بخش های مهم برای بازدید
آسیاب ها و معماری روستا
بهترین زمان بازدید
بهار
دیزباد در ناحیه شمال کیلومتر ۸۰ جاده مشهد نیشابور و روی سلسله جبال بینالود واقع شده است. تاریخ استنادی این روستا به سال ۹۵ هجری شمسی برمی گردد. در قرن سوم هجری، دیزباد را به عنوان قصرالریح می شناختند. بعد از آن این روستا به چهل اشکوب و کمی بعدتر نیز به دیزباد تغییر نام داد؛ اما مهم ترین عنوانی که این روستا در تاریخ چندین ساله خود یدک می کشد روستای آسیاب های آبی است که در زمان حمله مغول ها به این نام شهرت یافت. در زمان حمله مغول ها به نیشابور، دیزباد یکی از روستاهایی بود که از این بلای خانمان سوز در امان مانده بود. به همین علت در مدت زمان کمی، به مرکز آسیاب گندم های منطقه تبدیل شد و مردم از شهرها و روستاهای مختلف به اینجا می آمدند تا گندم خود را آسیاب کنند.
قدمت دیزباد و سوابق فرهنگی آن موجب دگرگونی هویت مردم شده و تأسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال ۱۳۱۲ از دگرگونی های فرهنگی این دیار بوده است.
اکثریت مردم دیزباد در شهرستان مشهد و نیشابور ساکن بوده و اغلب آنها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری در دیزباد بسر می برند. باغداری به روش های نوین شغل دوم اکثریت مردم دیزباد بالا می باشد، از منظر علاقه به زادگاه و موطن اکثریت مردم به اینکار بعنوان شغل نمی نگرند و آن را بهانه ای برای رفتن به دیزباد تلقی می نمایند.
بدلیل اختلاف سطح دیزباد با مشهد و وجود 1100 متر ارتفاع روستا تا پلیس راه مشهد، این روستا جزو مرتفع ترین روستاهای استان می باشد و این باعث می شود که اختلاف دمای آن با مشهد زیاد باشد.
اولین یگان حفاظت مردمی در سطح این روستا مشغول فعالیت است که حقوق آن از طریق اهالی روستا تامین می گردد و وظیفه حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و تامین امنیت روستا را برعهده دارد که کیوسکی از سوی منابع طبیعی به همین منظور در سطح روستا نصب شده است.
ادامه مطلب ...
محمد درویش داستان دیزباد را روایت می کند
«دیزباد وطن ماست»- ماجراهای خواندنی «دیزباد بالا» عنوان مطلبی است که حسین جمشیدیان در مورد روستای دیزباد از قول محمد درویش نقل می کند.
به گزارش دیزباد وطن ماست به نقل از ایران پلاس، یک کنشگر محیط زیستی می‌گوید: با تمام اخبار تلخی که از محیط زیست به گوش می‌رسد، نمونه‌های موفقی داریم که یک جمعیت برای نجات یک اکوسیستم یا محیط دست به‌کار شده و موفق شده‌اند که می‌توانیم به‌عنوان الگو به دیگران معرفی کنیم.
محمد درویش، کنشگر و فعال محیط زیست است. او را به‌عنوان فردی می‌شناسند که به دنبال معرفی درک و شناخت مشترکی از اهمیت محیط زیست بین اقشار مختلف جامعه است.
درویش معتقد است با تمام خبرهای بدی که از شرایط و آسیب‌های محیط زیست ایران به گوش می‌رسد، هنوز هستند افرادی که امیدوارانه و پرانگیزه، در راه اعتلای محیط زیست و زندگی بهتر در کنار طبیعت تلاش می‌کنند.
ایرناپلاس: در مسائل مختلفی که در دنیا مطرح می‌شود اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، محیط‌زیستی و...، دانشگاه متوجه یک موضوع می‌شود، مسأله را به رسانه منتقل می‌کند و رسانه با سازوکار خود مسأله را به سیاست و جامعه انتقال می‌دهد، تا برای آن چاره‌اندیشی شود. ولی واقعیتی در جامعه ما وجود دارد، در زمینه محیط زیست که همه مردم با مشکلات آن مواجه هستند، جامعه دانشگاهی به‌نحوی که باید فعال نیست و بیشتر فعالان جامعه مدنی صدای رسایی بودند که حرف‌ها را طرح کردند، به گوش رسانه رساندند و موجب شدند سیاست‌مداران حتی برای تبلیغات هم شده شعارهای زیست‌محیطی بدهند. جای خالی دانشگاهیان چه معضلاتی برای محیط‌زیست ایجاد کرده است؟
درویش: این پرسش خوبی است، شاید یکی از لکنت‌هایی که در زمینه محیط‌زیست و کنشگری محیط زیستی وجود دارد این مسئله است که جریان‌های محیط زیستی موجود، نهضت‌های محیط زیستی، پویش‌ها و کمپین‌های محیط زیستی اغلب از پشتوانه درخور تخصصی و علمی لازم برخوردار نیستند و اگر بخواهیم آسیب‌شناسی کنیم، یکی از آسیب‌ها که صدمه می‌زند، آنها را به اهداف نمی‌رساند، گاهی اهداف اشتباه برای آنها تعریف می‌کند و مخاطرات بیشتری ممکن است برای محیط زیست ایجاد کند از همین نبود و کمبود مشارکت جامعه علمی و تخصصی در حوزه محیط‌زیست است.
واقعیت ماجرا این است که با وجود اینکه چیزی حدود یکصد هزار نفر دانشجو و فارغ‌التحصیل در رشته‌های مرتبط با محیط زیست داریم، اما از بین این تعداد شاید نتوانیم به تعداد انگشتان یک دست فعال محیط زیست معرفی کنیم. اغلب فعالان محیط زیست که جامعه ایران می‌شناسد، از قضا اصلاً رشته محیط زیست نخوانده‌اند. این هم می‌تواند نقطه قوت باشد. چرا؟ یعنی اینکه محیط زیست توانسته در مردم نفوذ کند و برای بسیاری آن‌قدر هیجان و شور ایجاد کند که تمام زندگی‌شان را برای حفظ محیط زیست بگذارند، ولی در عین حال می‌تواند نقصان باشد و معنی‌اش این می‌شود که خیلی از افرادی که رشته محیط زیست را انتخاب کرده‌اند از روی عشق انتخاب نکرده‌اند. این رشته را انتخاب کرده‌اند چون رشته دیگری قبول نمی‌شدند.
ادامه مطلب ...
شرکت مرغ مادر دیزباد (دیزباد پایین)
«دیزباد وطن ماست»- صنعت مرغداری در دیزباد پایین سالهاست که وجود دارد و مردم دیزباد پایین از این صنعت بهره می برند. شرکت مرغ مادر دیزباد در دیزباد پایین واقع شده است و یکی از صنایع نمونه در این منطقه به حساب می آید.
به گزارش دیزباد وطن ماست، علیزاده درباره شرکت زنجیره تولید و عرضه محصولات پروتئینی دیزباد می نویسد: احداث مزارع این شرکت در ابتدا در سال 1354 در قالب طرحی به کارفرمایی وزارت کشاورزی در اراضی به وسعت 320 هکتار واقع در منطقه دیزباد سفلی ، جنب جاده مشهد - نیشابور کیلومتر75 آغاز گردید.
طرح اولیه شامل 16 باب سالن پرورش مرغ گوشتی، کارخانه تولید دان، کشتارگاه صنعتی طیور وسردخانه بود که پس از شروع بهره برداری، تا قبل از وقوع انقلاب شکوهمند اسلامی، چندین نوبت جوجه ریزی وپرورش مرغ گوشتی در آن انجام شد و پس از انقلاب اسلامی در سال1363 طی مصوبه هیات وزیران وقت، کلیه تاسیسات یاد شده به بانک کشاورزی واگذار و پس از تغییر کاربری سالنها از مرغ گوشتی به مرغ مادر گوشتی، در سال 1364 اولین جوجه ریزی گله مرغ مادر انجام گردید.
متعاقبا و با توجه به نیاز، در سال 1368 نسبت به تاسیس و راهاندازی کارخانه جوجه کشی شامل 8 دستگاه ماشین جوجه کشی سام نو ( مشابه ایرانی جیمز وی ) اقدام شد که پس از آن با نوع خارجی (جیمز وی مدلPT100) جایگزین گردید.
تاسیسات مرغ مادر و کارخانه جوجه کشی در سال 1377 در مزایده رسمی از سوی سازمان اقتصادی کوثر (متعلق به بنیاد شهید و ایثارگران انقلاب اسلامی ایران) خریداری گردید.
در دی ماه 1394 سازمان اقتصادی کوثر با یکپارچه سازی مدیریت شرکتهای مرغ مادر دیزباد، مرغداران طوس و خوراک دام و طیور مشهد که سال ها در صنعت طیور حضور فعالی داشته اند و به جهت همافزایی و ایجاد پایه مناسب جهت تشکیل زنجیره کامل تولید و عرضه محصولات پروتئینی اقدام نمود. زنجیره شمال شرق شامل 9 مزرعه پرورش مرغ مادر، 2 کارخانه جوجه‌کشی مدرن و 2 کارخانه دان مجهز بوده و با برخورداری از سه مزرعه مرغ گوشتی مالکیتی، مزارع مرغ گوشتی مشارکتی، کشتارگاه مشارکتی، فروشگاههای زنجیرهای مکتوس، مرکز قطعه بندی و فرآوری، بارانداز و مرکز توزیع محصولات و رستورانهای زنجیره ای مکفود اقدام به تولید گوشت مرغ سالم و بدون آنتی‌بیوتیک با نظارت کامل بر کل بخش‌های مختلف زنجیره نموده است که در تمام این مراحل اعم از تولید جوجه یکروزه، تولید خوراک طیور، پرورش نیمچه گوشتی، حمل و نقل، کشتار، بسته‌بندی و عرضه در فروشگاه‌ها، تحت نظر دامپزشکان و کارشناسان بهداشتی خبره و مجرب و دارای سابقه فعالیت انجام می‌گیرد.
هم اکنون زنجیره شمال شرق با دارا بودن ظرفیت 325،000 قطعه مرغ مادر گوشتی در 9 واحد پرورش مرغ مادر، دو کارخانه مجهز جوجه کشی به ظرفیت تعداد 32 میلیون قطعه در سال و دو واحد تولیدی دان با ظرفیت سالانه 108 هزار تن انواع خوراک طیور و نیز ایجاد فرصت شغلی برای 500 نفر نیروی انسانی کارآمد، ماهر و متخصص بصورت مستقیم و 5000 نفر غیر مستقیم، تبدیل به بزرگترین زنجیره تولید و عرضه گوشت مرغ در شرق کشور شده و سهم موثر و بسزایی در چرخه تولید انواع محصولات طیور مورد مصرف مجاورین و زائرین بارگاه ملکوتی ثامن الحجج حضرت امام رضا (ع) را دارا می باشد.
روستای دیزباد نیشابور در سایت ایران فرم
«دیزباد وطن ماست»- سایت ایران فرم در یادداشتی به روستای دیزباد علیای نیشابور می پردازد. این یادداشت علاوه بر عکس های زیبا از دیزباد حاوی یک نقشه و آدرس روستای دیزباد بالاست.
به گزارش دیزباد وطن ماست، این یادداشت که نویسنده آن مشخص نیست درباره روستای دیزباد می نویسد:
روستای دیزباد؛ که بروی دامنه های جنوب رشته کوههای بینالود واقع شده است؛ معروفترین روستای پلکانی ایران است. روستای دیزباد منطقه ای بین مشهد و نیشابور است. اکثر اهالی روستای دیزباد در فصول سرد در شهرهای مشهد و نیشابور سکونت دارند و تنها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری به روستای دیزباد مراجعه می کنند. البته برخی اهالی همیشه در روستای دیزباد ساکن هستند.
خاک روستای دیزباد بسیار حاصلخیز است و به همین خاطر محصولات ارگانیک باغهای روستای دیزباد در جهان شهرت پیدا کرده اند که برخی از این میوه ها عبارتند از:
(۱) گیلاس،
(۲) آلو،
(۳) سیب،
(۴) آلبالو،
(۵) گردو،
(۶) بادام،
(۷) زرد آلو،
(۸) هلو،
(۹) گلابی، و
(۱۰) توت.
مراسم های روستای دیزباد
از دیگر نکات مهم در مورد روستای دیزباد این است که همه اهالی روستا باسواد هستند. مراسم چیله بجست (شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمت های الهی) و مراسم نوحصار از مراسمات معروف روستای دیزباد هستند که تمام دیزبادی های مقیم روستا، شهر و خارج ایران در آن حاظر می شوند.
اهالی روستای دیزباد فعالیت ها و تلاش های گسترده ای جهت استقبال از گردشگران پیش بینی کرده اند و گردشگران خارجی بسیاری به این روستا سفر می کنند.
آدرس روستای دیزباد:
ایران، مشهد، ۸۰ کیلومتری مشهد در جاده مشهد به نیشابور، جاده روستای دیزباد، روستای دیزباد
تاریخچه روشنایی در دیزباد بالای مشهد
«دیزباد وطن ماست»- هادی میرشاهی در بخش دیگری از نوشته هایش به تاریخچه روشنایی در دیزباد می پردازد.
به گزارش دیزباد وطن ماست، وی می نویسد: در خانواده های قدیم «کُلی» مطرح بوده که باهیزم و چوب جنگل گرمی و روشنایی را تأمین می کرده است. نورش برای روشنایی و حرارتش برای پخت و پز و تأمین گرمای اطاق موردتوّجه کاربران آن بوده است.
کُلی را بصورت اتاقکی با ابعاد50 در70 و ارتفاع 60 سانتی متر با آجر خام و یا سنگ و گل می ساختند بطوریکه دریچه هایی با ابعاد یک قالب آجر از چهار طرف تعبیه کرده تا نور لازم از آن دریچه به بیرون بتابد. چوبهای جنگلی (گُفجیر و کلقَر) چون اکثرأ خشک بوده و دود کمتری داشته است.
دود ناشی از اشتعال از دریچه ها وارد اطاق می شده است (تعبیه یک لوله بخاری حتی بصورت دیواری در آنزمان مطرح نبوده است).
کم کم پی سوز رایج شده به این ترتیب که مقداری روغن بَندُو (بنداب) در داخل پیاله ای می ریختند و کنار بدنهِ دو لوله فلزی تعبیه شده که فتیله هایی در آن لوله هاقرار دارد تا روغن داخل منبع را جذب و نور تولید کند (البته همراه با دود) در پرتو این نور ضمنِ روشنایی، خیاطی، ریسندگی، و کتابت انجام می شد. درشبهایی که صاحب خانه مهمان داشته هردو فتیله و درحالت عادّی یک فتیله روشن می گردیده است.
به تدریج این پیاله تبدیل به قوطی در بسته شد که فتیله از وسط لوله ای از منبع خارج می شد که نفت را جذب و به فتیله منتقل می شد و نور تولید می کرد این وسیله روشنایی را «چراغ موشی» می گفتند. که نور بیشتر و دود کمتری داشت و مهم اینکه قابل انتقال بود . با وارد شدن لامپای نمره 3 و 5 و 7 و 9 چراغ موشی به راهروها و حتی طویلهِ احشام و توالت منتقل شد.
لامپا که دارای نور بیشتر و زیبایی بهتری داشت با نورش در این مرحله کارهای داخل خانه به خوبی انجام می شد.
همزمان فانوس برای کارهای بیرون از خانه تهیه شد تا در روشنایی خارج از خانه مِن جمله طویله و کاهدان و کوچه و آبیاری باغات مورد استفاده قرار بگیرد.
گردسوز با منبع و پایه فلزی و لامپِ شیشیه ای به بازار آمدکه دارای نور بیشتر و کاربرد کاملتری بود. با گرمایی که از آن ساطع می شد با سه پایه هایی تهیه آب جوش و یا پختن غذا را امکان پذیر می ساخت.
به تدریج چراغ طوری بصورت پایه بلند و بدون پایه وارد دیزباد شد. در عروسی ها مخصوصاً پاتختِ شب اول، چشم و چراغ مجلس و مجلسیان بود و قُرب ومنزلت خاصی به منزل و یا مجالس می داد.
با یک جمع بندی روشنایی و تکامل آن از چهارصد سال قبل تا کنون عبارتنداز:
1ـ کُلی
2ـ پی سوز
3ـ لامپا نمره3 و 5 و 7 و 9
4ـ چراغ موشی
5ـ فانوس
6ـ گردسوز
7ـ چراغ طوری
9ـ برق موتوری
10ـ برق سراسری
زیادی نداشته است ومیتوان ادّعا نمودکه هردیزبادی میانسال که کُلی و پی سوز را ندیده وبعبارتی چهارصد سال عمرکرده فقط روزهایش یکنواخت تکرار شده است. عصر تکنولوژی و دنیای مجازی درسالهای اخیرآغاز گردیده است.