دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.پیام رئیس شورای اسلامی دیزباد به مناسبت روز معلم
«دیزباد وطن ماست»- میلاد خجسته امام زمان و روز معلم را حضور تک تک عزیزان تبریک عرض می کنم، امروز ما جمع شده ایم تا در حضور چند صد معلم این روز را گرامی بداریم و از این فرهیخته گان قدردانی نمائیم.
چه زیباست جملگی اذعان کنیم که فرهنگ، تمدن و تمام شایستگی هایمان مرهون زحمات معلمین گرانقدر و این پیشگامان عرصه علم و ادب و فرهنگ می باشد:
اینکه دیزبادی ها به منظور تامین کمک هزینه تحصیلی دانش آموزان، نخستین صندوق قرض الحسنه روستائی را در چند دهه قبل و از طریق فروش چوب درختان سپیدار، تاسیس نموده اند، برگرفته از فرهنگ دیزباد است.
اینکه نام دیزباد، به عنوان نخستین روستای صد در صد با سواد ایران در یونسکو به ثبت رسیده است، نشات گرفته از فرهنگ ماست.
اینکه صداقت و درستی، تلاش و فعالیت، تفکر و خلاقیت، وحدت و همدلی، نظم و انظباط در دل ما جای گرفته ریشه در فرهنگ دارد.
اینکه ما در دیزباد فقیر نداریم و بیکاری را ننگ می دانیم، حاصل فرهنگ ماست.
اینکه آزادگی و احترام به حقوق دیگران در نهاد ما جای گرفته، پیوستگی در فرهنگ دارد.
اینکه امروز دیزباد به عنوان روستای الگوی ایران در حفظ منابع طبیعی و محیط زیست شناخته می شود، پیروی از فرهنگ دارد.
اینکه امروز شعارهای مردم دیزباد در جای جای کشور سر زبان ها قرار می گیرد، همراهی و همسوئی با فرهنگ دارد:
به دستم قلم، دست دیگر کلنگ ............به جهل و خرابی مدامم به جنگ
مرا جمله فرهنگ باشد تبار............. شعارم همیشه تلاش و است کار
و همچنین شعار:
مبادا شکار، مبدا تبر، بر درخت و بهار .................... زمین را نکو پاسدار
اینکه امروز دیزباد به عنوان روستای با، بافت با ارزش انتخاب می گردد پیوند فرهنگی دارد.
اینکه امروز اولین یگان حفاظت روستائی مردمی کشور در دیزباد تاسیس شده است، پیوستگی با فرهنگ دارد.
اینکه امروز نخستین شورای مشورتی روستائی با حضور خبرگان و تحصیل گردگان پیشکسوت و به منظور همفکری و نظارت بر عملکرد شورای اسلامی در دیزباد تشکیل می گردد همسوئی با فرهنگ دارد.
اینکه دیزباد به عنوان روستای الگوی استان درآخرین سرشماری اینترنتی نفوس ومسکن کشور قرار می گیرد همگامی با فرهنگ دارد.
اینکه دیزباد با راه انداختن کاروان همدلی جهت کمک به زلزله زدگان غرب کشور به عنوان روستای الگو معرفی می شود هم ترازی با فرهنگ دارد.
و این همه . . . . را ما مرهون زحمات معلمین خردمند و صدیقی هستیم که با رهنمود ها، راهبردها و تعالیم خود، فرهنگ ما را غنی نموده و راه و روش درست زندگی کردن را به ما آموخته اند.
و نسل امروز دیزباد، به یاد بود مدرسه ناصر خسرو و جایگاه علم و فرهنگ، در محل بوستان روستائی پیش تخت گاه، المانی ساخته است که پایه آن را نمائی از مولکول (دی – ان – ا) تشکیل داده که بر بلندای آن، مکعب هائی به عنوان آشیانه کبوتر و در راس آن برشی از نوک قلم قرار دارد.
و این بدین معنی است که دانسته ها و آموزه های علمی، ادبی، فرهنگی و همچنین اندیشه حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست در ژن های ما قرار گرفته و از نسلی به نسل دیگر منتقل خواهد شد و انشاالله راهنما و راه گشای عملکرد ما خواهد بود. شاد و پاینده باشید.
معرفی برنامه دیزباد به ازغد
«دیزباد وطن ماست»- سیمین نوری در ۱۳۹۶-۰۸-۱۱ معرفی مختصری از دیزباد کرده است که در سایت کاویان کلوب می توان آن را مشاهده کرد.
روستای دیزباد از توابع شهرستان نیشابور، در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی نیشابور و ۹۰ کیلومتری مشهد قرار گرفته است. این روستا حدود یک قرن قدمت دارد.
این روستای ییلاقی در دامنه کوه استقرار یافته و از سطح دریا ۱۹۷۰ متر ارتفاع دارد. آب و هوای آن در زمستان‌ها سرد و در تابستان‌ها معتدل است. استقرار روستا در شیب ملایم دامنه و در مسیر پیچ و تاب امتداد رودخانه و کوه، مناظر و جلوه‌های طبیعی منحصر به فردی پدید آورده است.
چشم انداز ارتفاعات، رودخانه و باغ‌ها به خصوص در فصول بهار و پاییز بسیار تماشایی است و گردشگران بسیاری را به سوی خود جلب می‌کند.
رودخانه پر آب و دائمی دیزباد از حاشیه باغ‌های روستا عبور می‌کند. این رودخانه از ارتفاعات اطراف سرچشمه می‌گیرد و حواشی آن محل گذران اوقات فراغت گردشگران به خصوص در نیمه اول سال است.
باد محلی دیزباد یا تیز باد با جهت شرقی – غربی می وزد و اثرات فرسایشی آن در جنوب دشت نیشابور و تمایل درختان کوچک و بزرگ به سمت غرب نشان از قدمت این باد دارد. مهمترین مزیت این باد مناسب بودن آن برای تولید انرژی برق است.
مسیر پیمایش این برنامه، از روستای دیزباد آغاز شده و پس از رسیدن به انتهای دره و رسیدن به خط الراس دیزباد تا روستای ازغد به طول حدود ۱۶ کیلومتر ادامه دارد.
مکان های اقامتی نزدیک دیزباد بالای نیشابور
«دیزباد وطن ماست»- دیزباد نام یک روستا(دیزباد بالا) و یک شهر (دیزباد پایین) و منطقه‌ای در شهرستان نیشابور در بخش زبرخان است. شغل اکثر مردم دیزباد باغداری -به شکل نوین می‌باشد. روستای دیزباد که بر روی دامنه، به صورت شرقی-غربی استقرار یافته از نوع پلکانی بوده و در دامنه‌های جنوبی رشته کوههای بینالود واقع شده است.اهالی این روستااز پیروان مذهب اسماعیلیه و اثنی عشری هستند.پیروان شیعه اثنی عشری در بالا ده و میان ده و پیروان مذهب اسماعیلیه در پایین ده در دو محله اصلی دیزباد زندگی می‌کنند. روستا دارای سه قبرستان است. در دو قبرستان پایین و بالا دفن شدگان به طور یکدست از یکی از دو مذهب رایج در روستا هستند که به نظر می‌رسد به علت بعد مسافت قبرستانها از یکدیگر جدا شده باشند. مردم دیزباد که به صورت مهاجر در شهرهای مشهد، نیشابور و تهران زندگی می‌کنند به هیچ وجه از موطن اصلی خویش جدا نشده و در مراسم خاصی چون فصل برداشت محصول و مراسم مذهبی "نوحصار" که در هفتــه آخـر مــرداد برگزار می‌شود گردهم می‌آیند .نوحصار دیزباد نام مراسم مذهبی است که در جمعه آخر مرداد هر سال توسط هر دو گروه اسماعیلیه و اثنــی عشـری در منطقه‌ای به همین نام برگزار می‌شود. اهالی این روستا که معتقدند اسب علی از ایـن منطقه گذر کرده‌است همه ساله در روز یاد شده با قربانی کردن گوسفند در پای چشمه و توزیع گوشت آن بر این بـاورند کــه آب چشمه زیاد می‌شود.
استان: خراسان رضوی
شهر: نیشابور
ویژگی‌ها: تلفن، گاز، آب آشامیدنی، برق
فصل گردشگری: تمامی فصول
روستای دیزباد؛ با سواد ترین روستای ایران با اولین شبکه برق خصوصی کشور
زهرا صالح نژاد، در روز سه شنبه, ۴ آبان ۹۵ ساعت ۱۰:۰۰ مطلبی را در سایت کجارو در باب دیزباد منتشر کرده است که جزء بهترین مطالب در خصوص دیزباد قلمداد می شود که به دلیل خلاصه بودن برای کسانی که دیزباد را می شناسند، می تواند لذت بخش باشد و برای کسانی در مورد دیزباد آشنایی کافی ندارند، نیاز به توضیحات مضاعفی خواهد داشت.
وی می نویسد: روستای دیزباد در شهر نیشابور بعد از ماسوله گیلان زیباترین روستای پلکانی ایران است. این روستا باسوادترین روستای ایران نیز است. با کجارو همراه باشید.
دیزباد در ناحیه شمال کیلومتر ۸۰ جاده مشهد نیشابور و روی سلسله جبال بینالود و در میان رودخانه‌ها و چشمه‌های جوشان و باغ‌های سرسبز قرار دارد. روستایی پر از توربین‌های بادی که وقتی به چند کیلومتری آن می‌رسید تغییر ناگهانی دما را به خوبی حس می‌کنید و خنکای ناشی از آب‌وهوای مطبوع آن، حال و هوای روح و جسمتان را عوض می‌کند. تاریخ استنادی این روستا به سال ۹۵ هجری شمسی برمی‌گردد. نام آن در قرن سوم قصر الریح و سپس چهل اشکوب بوده است. قدمت دیزباد و سوابق فرهنگی آن موجب دگرگونی هویت مردم شده است. تاسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال ۱۳۱۲ از جمله گران‌بهاترین منابع دگرگونی فرهنگی این دیار بوده است.
بعد از ماسوله، دیزباد معروف‌ترین روستای پلکانی در ایران است، با این تفاوت که پوشش جنگلی روستای دیزباد مثل ماسوله انبوه و سرسبز نیست.
ویژگی‌های روستای دیزباد
اکثریت مردم دیزباد در شهرستان مشهد و نیشابور ساکن بوده و اغلب آن‌ها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری در دیزباد به سر می‌برند. باغداری به روش‌های نوین شغل دوم اکثریت مردم دیزباد بالا است، لیکن از منظر علاقه به زادگاه و موطن اکثریت مردم به این کار به‌عنوان شغل نمی‌نگرند و آن را بهانه‌ای برای رفتن به دیزباد تلقی می‌نمایند.
روستای دیزباد روستایی است که مردم آن صد درصد باسواد هستند اولین مدرسه روستای دیزباد در سال ۱۳۱۲ تاسیس شد و ناصرخسرو نام داشت. این روستا توانسته است نخبگانی را به جامعه تحویل دهد که موجب مباهات همه روستاییان است این روستا در سال ۱۳۴۸ به‌عنوان یکی از معدود روستاهایی صد درصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسید.
مردم دیزباد با گویش خاصی سخن می‌گویند که تا حدودی شبیه گویش مردم نیشابور است.
روستای گردشگری دیزباد
روستای آسیاب‌های آبی در قرن سوم هجری، دیزباد را به عنوان قصرالریح می‌شناختند. بعد از آن هم این روستا به چهل اشکوب و کمی بعدتر هم به دیزباد تغییر نام داد؛ اما مهمترین عنوانی که این روستا در تاریخ چندین ساله خود یدک می‌کشد روستای آسیاب‌های آبی است که در زمان حمله مغول‌ها به این نام شهرت یافت. در زمان حمله مغول‌ها به نیشابور، دیزباد یکی از روستاهایی بود که از این بلای خانمان‌سوز در امان ماند. به همین علت در مدت زمان کمی، به مرکز آسیاب گندم‌های منطقه تبدیل شد و مردم از شهرها و روستاهای مختلف به اینجا می‌آمدند تا گندمشان را آسیاب کنند. جالب است بدانید هنوز هم بیشتر دیزبادی‌ها شغل آبا و اجدادی‌شان یعنی باغداری را ادامه می‌دهند و نگاه باغداران روستا به منابع تولید، نگاهی کاملا علمی است. «برای استفاده بهینه از آب، تمامی استخرها و کانال‌های خاکی پوشش داده شده است. حتی کشاورزان روستا هم با تراس‌بندی‌های فراوان، اراضی حاصلخیز ایجاد کرده‌اند تا تعادل دام و مرتع کاملا رعایت شود.» این کارها در کنار توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول باعث شده تا این منطقه به‌عنوان یکی از صادرکنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس تبدیل شود. «تنوع و کیفیت گیاهان دارویی یکی دیگر از سرمایه‌های طبیعی روستاست و برای بعضی از خانواده‌ها منبع درآمد محسوب می‌شود.»
روستای دیزباد
مراسم چیله بجست (گویش محلی)
این مراسم یکی از زیباترین مراسم اهالی دیزباد است. این رسم در دیزباد و برخی از روستاهای نیشابور در شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمت‌های الهی برگزار می‌گردد و شباهت بسیاری به مراسم چهارشنبه سوری باستانی ایرانیان دارد. مراسمی که در سال‌های گذشته به دست فراموشی سپرده شده بود اما در سال ۹۳ با همت شورا و اهالی هر چند با حضور اندک افراد ولی به گرمی برگزار شد.
مراسم نوحصار
این مراسم نیز از معروف‌ترین مراسم اهالی دیزباد است.
اکثریت اهالی دیزباد اعم از ساکنین روستا و شهرها و نیز دیزبادی های مقیم خارج از کشور سعی می‌کنند در این مراسم شرکت نمایند. در گویش محلی نو به دره یو شکلی می‌گویند که قسمت اول مراسم در آن برگزار می‌گردد، حصار نیز قلعه‌ای در دورترین اراضی روستاست که شاهد برگزاری قسمت دوم مراسم است. در مورد این مراسم دو روایت ذکر شده : اول اینکه توسط شخصی عارف به نام امامقلی معروف به خاکی خراسانی که از مشاهیر دیزباد است نقل شده و روایتی است از سیر سلوک این عارف. روایت دوم که بی‌شباهت به روایت اول نیست بیان می‌کند که این سنت از کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقه الحقیقه سنایی و چند اثر عرفانی دیگر نشات گرفته و مضمونی از شرح سلوک و معراج عرفا است. هرچند این مراسم تا حدود زیادی با این دو روایت همخوانی دارد ولی هر دوی آن‌ها سینه‌به‌سینه نقل گشته و در مورد صحت آن‌ها نمی‌توان نظری قاطع داد. در این مراسم که از سحرگاه شروع می‌شود برگزارکنندگان به صورت گروهی (هر گروه معمولا از فرزندان و عروس و دامادها و نوه‌های هر بزرگ خاندان تشکیل می‌شود البته قابل ذکر است به دلیل کثرت ازدواج فامیلی و یا داخل روستایی که به شدت بین اهالی در دیزباد رایج است این گروه‌بندی را نمی‌توان به‌طور کاملا قطعی تصور کرد) تا ظهر در قسمت اول اطراق کرده و پس از آن با عبور از دو وادی در قسمت اول و پنج وادی در قسمت دوم و در مجموع هفت وادی عشق به فنا فی الله می‌رسند.
صنعتی
باد محلی منطقه دیزباد با توجه به شرایط مناسبی که دارا است، دارای جنبه اقتصادی محسوب می‌شود. این باد با گسترش تفکر استفاده از انرژی‌های نو در سطح جهان و کشور به‌عنوان کانون تامین انرژی آینده منطقه مد نظر قرار گرفته است. مهمترین مزیت این باد مناسب بودن آن برای تولید انرژی برق است. همچنین در تابستان تا حدود زیادی به تعدیل و لطافت هوا در مناطق میانی و شمالی دشت نیشابور کمک می‌کند. با توجه به این شرایط نیروگاه بادی دیزباد در سال ۲۰۰۲ در این منطقه احداث شد.
محصولات روستای دیزباد
این روستا دارای خاک بسیار حاصلخیز و آبی بسیار گوارا و غنی از املاح مفید و بسیار خنک بوده که این موارد در کنار باغداری بسیار علمی و اصولی که زاییده سواد همه اهالی روستا است باعث بازده کمی و کیفی باغ‌ها شده و محصولات کاملا ارگانیک درجه یک را به وجود می‌آورد، به طوری که بعضی محصولات آن در جهان در زمره بهترین‌ها در شاخه محصولات باغی ارگانیک است. ظرفیت ممتاز روستا از یک طرف و توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول از طرف دیگر این منطقه را در رده صادرکنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج تبدیل کرده و تنوع و کیفیت گیاهان دارویی نیز از دیگر سرمایه‌های طبیعی این روستاست. محصولات کشاورزی دیزباد شامل گیلاس، آلو، سیب، آلبالو، گردو، بادام، زردآلو، هلو، گلابی، توت و ... بوده که بیشترین محصولات آن گیلاس، آلو، سیب، گردو و آلبالو است
مشاهیر روستای دیزباد
امامقلی خاکی خراسانی از شاعران فارسی زبان در سده ۱۱ هجری قمری
محمد فدایی خراسانی از شاعران و نویسندگان فارسی زبان در سده ۱۲ هجری قمری.
اولین شبکه برق خصوصی کشور
اوایل وسیله روشنی‌بخش روستای دیزباد، مولدی بود که با زغال سنگ کار می‌کرد. با این حال با غروب خورشید و تاریک شدن هوا، تنها وسیله روشنی‌بخش مردم سوسوی ستارگان بود. این بود که مردم روستا به فکر افتادند تا همانند مردم شهرهای تهران، تبریز و مشهد فکری به حال رفت‌وآمد در شب بکنند. کاری که محصلان و دانش‌آموزان دیزبادی به خوبی از پس آن برآمدند و اولین شبکه برق خصوصی روستا را به کار انداختند. «دانش آموزان و معلمان دیزبادی سرمایه‌ی عظیمی برای مردم روستا بودند. آن‌ها با همکاری یکدیگر و مردم و با استفاده از چراغ‌های سفالی، فلزی و شیشه‌ای منازل، کوچه‌ها و حتی معابر روستا را مجهز به برق و روشنایی کردند تا مردم برای رفت‌وآمد در تاریکی هوا مشکلی نداشته باشند.» کسانی بودند که هر شب نردبان به دوش، همراه با ظرف‌های نفتی و روغن گیاهی و حیوانی در دست، چراغ‌های دیوارکوب و فانوس‌های آویزان روی تیرهای چوبی را روشن می‌کردند. البته بیشتر این چراغ‌ها به خاطر اینکه مخزنشان کوچک بود و همچنین به خاطر سوخت کم تا ساعاتی بعد از بامداد روشن می‌ماندند. با این حال بیشتر مردم سعی می‌کردند تا با تاریک شدن هوا خودشان را به خانه برسانند و به تاریکی شب نخورند. برای همین روشن نبودن روستا در آن ساعات مشکل چندانی به حساب نمی‌آمد.
تغییر دبی فاضلاب دیزباد و معضلات آینده
«دیزباد وطن ماست»- موتور توسعه در دیزباد با سرعت تغییراتی را در آن ایجاد می کند که مردم علاقه بیشتری به حضور در روستا پیدا خواهند کرد.
به گزارش دیزباد وطن ماست، حضور مردم دردیزباد در ماه های آتی و بعد از اتمام پروژه گازرسانی به دیزباد افزایش چشمگیری می یابد. چراکه عملا دو فصل پائیز و زمستان که دیزباد خالی السکنه می شد، مردم از حضورشان در دیزباد لذت خواهند برد.
در این میان یک موضوع برای آینده دیزباد مساله ساز خواهد شد. زمین دیزباد برای کندن چاه های عمیق مساعد نیست و بیشتر چاه های دیزباد در ارتفاع یک تا سه متری کنده شده اند. این چاه ها متناسب با تامین نیاز حداقلی حضور دیزبادی ها در بهار و تابستان حفر شده اند که در این حضور، غالب مردم به دلیل نبود امکان استحمام حجم آب محدودی را استفاده می کرده اند.
با امکان استحمام و نصب آبگرم کن در منازل دیزبادی ها و حضور دیزبادی ها در دو فصل پائیز و زمستان نفوذ تدریجی آب در زمین تغییراتی خواهد یافت. آب صرفا به پایین نفوذ نکرده و افزایش دبی فاضلاب باعث نفوذ به اطراف می شود.
با توجه به ویژگی پلکانی دیزباد دیواره چاه فاضلاب منزل بالایی با دیواره منزل پایینی در مجاورت هم قرار گرفته اند و این در آینده نه چندان دور باعث ریزش دیوارهای سمت کوه در منازل دیزبادی ها می شود.
راه کارآن نیز در استفاده از طرح اگوی روستایی در دیزباد است. این طرح در هیچ روستایی اجرا نشده است چراکه آبریزی روستاها معمولا زیاد نیست اما شرایط ایجاد شده در دیزباد این نیاز را فراهم آورده است.
لذا مردم می توانند در قالب خودیاری ها این طرح را در یک کوچه انجام دهند. توصیه این است که این موضوع توسط یک نهاد مدنی یا دولتی سازماندهی شود تا پیش بینی های لازم و طرح یکپاچه با هزینه مشابه صورت گیرد و رضایت مردم از این مساله حاصل شود.
