«دیزباد وطن ماست»- ماجراهای خواندنی «دیزباد بالا» عنوان مطلبی است که حسین جمشیدیان در مورد روستای دیزباد از قول محمد درویش نقل می کند.
به گزارش دیزباد وطن ماست به نقل از ایران پلاس، یک کنشگر محیط زیستی میگوید: با تمام اخبار تلخی که از محیط زیست به گوش میرسد، نمونههای موفقی داریم که یک جمعیت برای نجات یک اکوسیستم یا محیط دست بهکار شده و موفق شدهاند که میتوانیم بهعنوان الگو به دیگران معرفی کنیم.
محمد درویش، کنشگر و فعال محیط زیست است. او را بهعنوان فردی میشناسند که به دنبال معرفی درک و شناخت مشترکی از اهمیت محیط زیست بین اقشار مختلف جامعه است.
درویش معتقد است با تمام خبرهای بدی که از شرایط و آسیبهای محیط زیست ایران به گوش میرسد، هنوز هستند افرادی که امیدوارانه و پرانگیزه، در راه اعتلای محیط زیست و زندگی بهتر در کنار طبیعت تلاش میکنند.
ایرناپلاس: در مسائل مختلفی که در دنیا مطرح میشود اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، محیطزیستی و...، دانشگاه متوجه یک موضوع میشود، مسأله را به رسانه منتقل میکند و رسانه با سازوکار خود مسأله را به سیاست و جامعه انتقال میدهد، تا برای آن چارهاندیشی شود. ولی واقعیتی در جامعه ما وجود دارد، در زمینه محیط زیست که همه مردم با مشکلات آن مواجه هستند، جامعه دانشگاهی بهنحوی که باید فعال نیست و بیشتر فعالان جامعه مدنی صدای رسایی بودند که حرفها را طرح کردند، به گوش رسانه رساندند و موجب شدند سیاستمداران حتی برای تبلیغات هم شده شعارهای زیستمحیطی بدهند. جای خالی دانشگاهیان چه معضلاتی برای محیطزیست ایجاد کرده است؟
درویش: این پرسش خوبی است، شاید یکی از لکنتهایی که در زمینه محیطزیست و کنشگری محیط زیستی وجود دارد این مسئله است که جریانهای محیط زیستی موجود، نهضتهای محیط زیستی، پویشها و کمپینهای محیط زیستی اغلب از پشتوانه درخور تخصصی و علمی لازم برخوردار نیستند و اگر بخواهیم آسیبشناسی کنیم، یکی از آسیبها که صدمه میزند، آنها را به اهداف نمیرساند، گاهی اهداف اشتباه برای آنها تعریف میکند و مخاطرات بیشتری ممکن است برای محیط زیست ایجاد کند از همین نبود و کمبود مشارکت جامعه علمی و تخصصی در حوزه محیطزیست است.
واقعیت ماجرا این است که با وجود اینکه چیزی حدود یکصد هزار نفر دانشجو و فارغالتحصیل در رشتههای مرتبط با محیط زیست داریم، اما از بین این تعداد شاید نتوانیم به تعداد انگشتان یک دست فعال محیط زیست معرفی کنیم. اغلب فعالان محیط زیست که جامعه ایران میشناسد، از قضا اصلاً رشته محیط زیست نخواندهاند. این هم میتواند نقطه قوت باشد. چرا؟ یعنی اینکه محیط زیست توانسته در مردم نفوذ کند و برای بسیاری آنقدر هیجان و شور ایجاد کند که تمام زندگیشان را برای حفظ محیط زیست بگذارند، ولی در عین حال میتواند نقصان باشد و معنیاش این میشود که خیلی از افرادی که رشته محیط زیست را انتخاب کردهاند از روی عشق انتخاب نکردهاند. این رشته را انتخاب کردهاند چون رشته دیگری قبول نمیشدند.
ادامه مطلب ...
«دیزباد وطن ماست»- سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در دامنه اشتغال خود یک معرفی جامع از روستای دیزباد بالای نیشابور ارائه کرده است که در این نوشتار بدان می پردازیم.
به گزارش دیزباد وطن ماست، این معرفی با عنوان «معرفی روستای دیزباد علیا» در این سایت منتشر شده است. تعبیر معرفی در این سایت به منظور معرفی روستا همراه با تصاویر ضمن بیان مزیت ها، چالش ها و فرصت ها می باشد.
روستای دیزباد بالا از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی است. جمعیت این روستا 1320 نفر است که 329 خانوار را شامل می شود. آمار ساکنین در زمستان بدلیل دسترسی دشوار به سوخت کمتر می شود. درجه حرارت روستا در زمستان امسال به نزدیک 20 - درجه هم رسیده است. مذهب مردم این روستا عمدتا اسماعیلیه و شیعه اثنی عشری است و مردم آن غالبا تحصیلکرده هستند.
براساس اظهارات رییس فعلی شورای روستا (جناب آقای گنجی) قدمت این روستا قریب به 1000 سال قبل بر می گردد و از 450 سال قبل مکتب خانه در آن دایر شده است. سال 1313 کلنگ اولین مدرسه در روستا زده شده و در سال 1318 به بهره برداری رسیده است. اولین مدرسه غیرانتفاعی ایران در این روستا تاسیس شده که در سال 1320 پس از دو سال به دولت واگذار گردیده است. اولین معلم در این روستا با حقوق مردمی تدریس می نمود. در سال 1332 اولین دبیرستان در دیزباد تاسیس می شود. سال 1353 آمار دانش آموزان 480 نفر بوده و در برهه ای از تاریخ این تعداد تا 680 نفر هم رسیده که از روستاهای مجاور همانند چناران، چشمه خسرو، علی آباد(علی کوری)، ازغد، دیزباد پایین، امام تقی، قاسم آباد، قلعه وزیر و حصار برای تحصیل به این روستا می آمدند. در سال 1351 این روستا به عنوان روستای باسواد معرفی شد که در آن بی سوادی ریشه کن شده است. روستا 250 معلم بازنشسته دارد و قریب به 300 دکتر و مهندس به جامعه معرفی نموده است.
از جمله شاخص ترین میوه های روستا می توان به گیلاس، گلابی، زردآلو، آلو، گردو و سیب اشاره نمود. حدود چندین سال است که گیلاس دیزباد با حدود 27 درصد قند رتبه اول را به لحاظ کیفیت در کشور دارا می باشد و در سال 94 حدود 600 تن از آن صادر شده است.
در روستا حدود 400 راس گوسفند وجود دارد و در آن گاوی وجود ندارد. تعداد محدودی از اهالی روستا از الاغ استفاده می کنند.
بدلیل اختلاف سطح دیزباد با مشهد و وجود 1100 متر ارتفاع روستا تا پلیس راه مشهد، این روستا جزو مرتفع ترین روستاهای استان می باشد و این باعث می شود که اختلاف دمای آن با مشهد زیاد باشد.
اولین یگان حفاظت مردمی در سطح این روستا مشغول فعالیت می باشد که حقوق آن از طریق اهالی روستا تامین می گردد و وظیفه حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و تامین امنیت روستا را برعهده دارد و کیوسکی از سوی منابع طبیعی به همین منظور در سطح روستا نصب شده است.
صنایع دستی روستا در گذشته پارچه بافی انواع پارچه ها، دستکش، نمدمالی برای زیرانداز، جوراب پشمی و... بوده ولی درحال حاضر روستا کمتر صنایع دستی دارد. صنایع چوبی در روستا وجود داشته که بعضا در پنجره ها مورد استفاده قرار گرفته است. البته در سالیان اخیر نصب پنجره های آهنی در برخی خانه های روستا کمی سیمای بومی روستا را دچار تغییر نموده است.
گیاهان و گل های دارویی زیادی در روستا وجود دارد که بیش از 150 گونه را شامل می شود. قبلا افراد برای ستفاده از گیاهان دارویی آنها را از ریشه خارج می کردند ولی در حال حاضر جلوی این کار را گرفته شده و کوه پوشیده از این گیاهان است.
در این منطقه شکار ممنوع است. این منطقه کبک و بزکوهی وجود دارد. در سال گذشته محیط زیست پرندگانی نظیر چکاوک را در این روستا رها کرد.
از جمله مراسم اصلی این روستا، مراسم نوحه سار است که براساس یک سنت قدیمی در یک روز و در آخرین جمعه مردادماه مردم اعم از مرد و زن صبح حرکت خود را با صلوات و ذکر رباعی آغاز نموده و تا چشمه ای که روستاییان آن را مقدس می دانستند حرکت می کنند. این چشمه سردترین چشمه روستا است و آب آن به 4 درجه هم می رسد. غذای محلی مورداستفاده در این مراسم در گذشته فقط آبگوشت بود. در حال حاضر غذاهایی که در این مراسم درست می کنند متفاوت شده و غذاهایی نظیر جوجه، مرغ، پلو گوشت و یک عده ای هم بطور سنتی آبگوشت درست می کنند. تمام افراد دیزبادی در سراسر دنیا سعی می کنند حتی المقدور در این مراسم حضور داشته باشند.
مزیت ها چالش ها فرصت ها:
از ویژگی های روستا و جاذبه های مهم گردشگری در آن می توان به معماری و بافت اصلی و سنتی روستا با خانه های پلکانی و بوستان و طبیعت روستا اشاره نمود. خانه های پلکانی مشرف به بوستان و رودخانه هستند. این بوستان روستایی در نوروز 93 توسط سرکار خانم ابتکار ریاست سازمان محیط زیست مورد بازدید قرار گرفته و طی
آن نهالی توسط ایشان در بوستان کاشته شده است. افراد و شخصیت های زیادی در این بوستان نهال کاشته اند که پلاک هر یک از آنها به نامشان ثبت شده است. این بوستان 7 هکتار مساحت دارد. درخت های بوستان کاج، سرو، زبان گنجشک، اقاقیا، اورس، ارغوان و توت هستند. در بوستان روستا برج و نمادی که مربوط به فرهنگ 80 ساله دیزباد هست نصب شده است. المان قسمت پایین برج نشانه امنیت، قسمت بالاتر آن شبکه هایی وجود دارد که آشیانه پرندگان هست و در قسمت بالایی برج برشی از فرهنگ فرانسه است. به نوعی کاربرد اصلی برج زیست محیطی و حفاظت است. از بالای برج منظر و نمای پلکانی روستا کاملا قابل مشاهده است و پرندگان آن را به عنوان آشیانه خود نیز مورد استفاده قرار می دهند. علاوه بر چشم انداز طبیعی و منظر زیبای بوستان در روستا کوهپیمایی از دیگر انگیزه های ورود گردشگران به این روستا می باشد. تعداد 30 سرویس بهداشتی در روستا احداث شده است.
«دیزباد وطن ماست»- سایت گردشگری 724 یکی از سایت های معتبر گردشگری در کشور است که در یادداشتی کوتاه به روستای دیزباد علیا می پردازد. در این یادداشت که یک گالری زیبا از تصاویر دیزباد را در خود دارد دیزباد را بعد از ماسوله زیباترین روستای پلکانی ایران معرفی می کند.
در مسیر جاده نیشابور به مشهد روستای دیزباد، قرار دارد که دارای آب و هوایی عالی و پوشش گیاهی گوناگون است. مذهب بیشتر مردمان این روستا اسماعیلی است و بازدیدکنندگان زیادی به این روستا برای تماشای مراسم مذهبی خاص آن، می آیند. این روستا، به باسوادترین روستای ایران نیز شهرت دارد.
این روستا دارای توربینهای بادی فراوانی است که وقتی به چند کیلومتری آن میرسید تغییر ناگهانی دما را به خوبی احساس میکنید و حال و هوای روح و جسمتان را، خنکای ناشی از آبوهوای عالی آن متحول می سازد. روستای دیزباد، بعد از ماسوله، مشهورتربن روستای پلکانی در ایران است، البته پوشش جنگلی این روستا مانند ماسوله انبوه و سرسبز نیست. باد محلی منطقه دیزباد بدلیل شرایط مناسبی که دارد، دارای جنبه اقتصادی است. ویژگی مهم این باد مناسب بودن آن برای تولید انرژی برق است. همچنین تاثیر بسیاری در تابستان به تعدیل و لطافت هوا در مناطق شمالی و میانی دشت نیشابور دارد.
با توجه به شرایط گفته شده،نیروگاه بادی دیزباد در این منطقه ساخته شد. از جمله مناطق تاریخی روستا می توان نووعده گاه ، جایگاه چرخ ریسمان عاشق، و تخت قلندران را نام برد. این روستا در حال حاضر دارای دو مجتمع بزرگ و زیبا ی فرهنگی، مذهبی و خدماتی است .
«دیزباد وطن ماست»- صنعت مرغداری در دیزباد پایین سالهاست که وجود دارد و مردم دیزباد پایین از این صنعت بهره می برند. شرکت مرغ مادر دیزباد در دیزباد پایین واقع شده است و یکی از صنایع نمونه در این منطقه به حساب می آید.
به گزارش دیزباد وطن ماست، علیزاده درباره شرکت زنجیره تولید و عرضه محصولات پروتئینی دیزباد می نویسد: احداث مزارع این شرکت در ابتدا در سال 1354 در قالب طرحی به کارفرمایی وزارت کشاورزی در اراضی به وسعت 320 هکتار واقع در منطقه دیزباد سفلی ، جنب جاده مشهد - نیشابور کیلومتر75 آغاز گردید.
طرح اولیه شامل 16 باب سالن پرورش مرغ گوشتی، کارخانه تولید دان، کشتارگاه صنعتی طیور وسردخانه بود که پس از شروع بهره برداری، تا قبل از وقوع انقلاب شکوهمند اسلامی، چندین نوبت جوجه ریزی وپرورش مرغ گوشتی در آن انجام شد و پس از انقلاب اسلامی در سال1363 طی مصوبه هیات وزیران وقت، کلیه تاسیسات یاد شده به بانک کشاورزی واگذار و پس از تغییر کاربری سالنها از مرغ گوشتی به مرغ مادر گوشتی، در سال 1364 اولین جوجه ریزی گله مرغ مادر انجام گردید.
متعاقبا و با توجه به نیاز، در سال 1368 نسبت به تاسیس و راهاندازی کارخانه جوجه کشی شامل 8 دستگاه ماشین جوجه کشی سام نو ( مشابه ایرانی جیمز وی ) اقدام شد که پس از آن با نوع خارجی (جیمز وی مدلPT100) جایگزین گردید.
تاسیسات مرغ مادر و کارخانه جوجه کشی در سال 1377 در مزایده رسمی از سوی سازمان اقتصادی کوثر (متعلق به بنیاد شهید و ایثارگران انقلاب اسلامی ایران) خریداری گردید.
در دی ماه 1394 سازمان اقتصادی کوثر با یکپارچه سازی مدیریت شرکتهای مرغ مادر دیزباد، مرغداران طوس و خوراک دام و طیور مشهد که سال ها در صنعت طیور حضور فعالی داشته اند و به جهت همافزایی و ایجاد پایه مناسب جهت تشکیل زنجیره کامل تولید و عرضه محصولات پروتئینی اقدام نمود. زنجیره شمال شرق شامل 9 مزرعه پرورش مرغ مادر، 2 کارخانه جوجهکشی مدرن و 2 کارخانه دان مجهز بوده و با برخورداری از سه مزرعه مرغ گوشتی مالکیتی، مزارع مرغ گوشتی مشارکتی، کشتارگاه مشارکتی، فروشگاههای زنجیرهای مکتوس، مرکز قطعه بندی و فرآوری، بارانداز و مرکز توزیع محصولات و رستورانهای زنجیره ای مکفود اقدام به تولید گوشت مرغ سالم و بدون آنتیبیوتیک با نظارت کامل بر کل بخشهای مختلف زنجیره نموده است که در تمام این مراحل اعم از تولید جوجه یکروزه، تولید خوراک طیور، پرورش نیمچه گوشتی، حمل و نقل، کشتار، بستهبندی و عرضه در فروشگاهها، تحت نظر دامپزشکان و کارشناسان بهداشتی خبره و مجرب و دارای سابقه فعالیت انجام میگیرد.
هم اکنون زنجیره شمال شرق با دارا بودن ظرفیت 325،000 قطعه مرغ مادر گوشتی در 9 واحد پرورش مرغ مادر، دو کارخانه مجهز جوجه کشی به ظرفیت تعداد 32 میلیون قطعه در سال و دو واحد تولیدی دان با ظرفیت سالانه 108 هزار تن انواع خوراک طیور و نیز ایجاد فرصت شغلی برای 500 نفر نیروی انسانی کارآمد، ماهر و متخصص بصورت مستقیم و 5000 نفر غیر مستقیم، تبدیل به بزرگترین زنجیره تولید و عرضه گوشت مرغ در شرق کشور شده و سهم موثر و بسزایی در چرخه تولید انواع محصولات طیور مورد مصرف مجاورین و زائرین بارگاه ملکوتی ثامن الحجج حضرت امام رضا (ع) را دارا می باشد.
«دیزباد وطن ماست»- سایت مشهد رو یکی از سایت های معرفی جاذبه های توریستی مشهد است که در متنی مفصل به دیزباد وطن ما پرداخته است.
در این سایت که نویسنده مطلبش یاسر حمزه لوی است برق دیزباد را عنصر اول و مهم توسعه روستایی معرفی کرده است. تیتر اول معرفی دیزباد: روستای دیزباد ؛ اولین روستای کشور که شبکه برق خصوصی داشت.
کلمه کلیدی این سایت برای معرفی دیزباد: روستای دیزباد و جاذبه های گردشگری مشهد است.
روستای دیزباد که امروزه دیگر یکی از جاذبه های گردشگری شهر مشهد محسوب می شود در کیلومتر ۸۰ جاده مشهد به نیشابور واقع شده است. این روستای دقیقا روی سلسله جبال بینالود بنا شده و به همین دلیل آب و هوای آن بسیار خنک است. ویژگی های منحصر به فرد این روستا ما را ترغیب کرد تا مطلبی را برای معرفی روستای دیزباد در مجله مشهد رو منتشر کنیم.
مهمترین ویژگی های روستای دیزباد
روستای دیزباد بعد از ماسوله، معروف ترین روستای پلکانی ایران است. قدمت این روستا به سال 95 هجری شمسی باز می گردد. بنابراین تقریبا یک روستای قدیمی محسوب می شود. در قرن سوم هجری شمسی نام این روستا قصر الریح بود و سپس به چهل اشکوب تغییر کرد. یکی از مهمترین ویژگی های روستای دیزباد، تاسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال ۱۳۱۲هجری شمسی است. شاید به همین دلیل است که 100 درصد اهالی روستا با سواد هستند. روستای دیزباد در سال ۱۳۴۸ به عنوان یکی از معدود روستاهای جهان که اهالی آن صد درصد با سواد هستند در یونسکو به ثبت رسید.
امام قلی خاکی خراسانی از شاعران فارسی زبان قرن ۱۱ هجری قمری و محمد فدایی خراسانی از شاعران و نویسندگان فارسی زبان قرن ۱۲ هجری قمری از جمله مشاهیر این روستا قلمداد می شوند.
این روستا در قرون مختلف، نام های متفاوتی داشت. اما نامی که پس از حمله مغول ها به ایران، روی این روستا گذاشته شد و چندین سال نیز دوام داشت، روستای آسیاب های آبی بود. جالب است بدانید که روستای دیزباد یکی از معدود روستای های اطراف نیشابور است که از حمله مغول ها در امان ماند و به همین دلیل هم سال ها مرکز آسیاب گندم در منطقه بود.
سنن مردم این روستا
مراسم چیله بجست
این مراسم، یکی از زیبا ترین مراسمی است که در روستاهای اطراف نیشابور برگزار می شود. مراسم چیله بجست، در آخرین شب بهمن ماه و به پاس نعمت های الهی در روستای دیزباد و چند روستای اطراف برگزار می شود. جالب است بدانید که نحوه برگزاری این مراسم تقریبا شبیه چهار شنبه سوری باستانی است.
مراسم نوحصار
در گویش محلی نو به دره یو شکلی گفته می شود که بخش اول مراسم نوحصار در آن برگزار میگردد. حصار نیز قلعه ای است که در دورترین اراضی روستا واقع شده و پذیرای بخش دوم مراسم نوحصار است. روایت اولی که در مورد این داستان وجود دارد به سیر سلوک امام قلی معروف به خاکی خراسانی اشاره دارد. روایت دوم نشان می دهد که این سنت از کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقه الحقیقه سنایی و آثار عرفای دیگر نشات گرفته و اشاره به شرح سلوک و معراج عرفا دارد.
مراسم نوحصار از سحر شروع می شود و در آن برگزار کنندگان که معمولا فرزندان، عروس ها، دامادها و نوه های خاندان های بزرگ روستا هستند، تا ظهر در دره نو اطراق کرده و سپس با عبور از دو وادی در قسمت اول و پنج وادی در قسمت دوم، به فنا فی الله میرسند.
وضعیت صنعتی روستای دیزباد
شرایط آب و هوایی و اقلیمی روستای دیزباد آن را به یکی از قطب های صنعتی منطقه تبدیل کرده است. یکی از کاربردهای بادی که در این منطقه جریان دارد، استفاده از آن برای تامین انرژی و تولید برق است. با توجه به این ویژگی، نیروگاه بادی دیزباد در سال ۲۰۰۲ در این منطقه احداث شد.
محصولات روستای دیزباد
بیشتر مردم روستا به شغل اجدادی خود یعنی کشاورزی مشغولند. اما دیگر از روش های قدیمی کشاورزی در این روستا خبری نیست. اکثر ساکنین، از روش های مدرن و امروزی برای کشاورزی استفاده می کنند. به همین دلیل هم محصول باغات این روستا یکی از محصولات با کیفیت محسوب می شود. این منطقه یکی از صادرکنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس می باشد.
البته علاوه بر پایبندی مردم منطقه به شغل اجدادی، آب و هوا و شرایط اقلیمی روستای دیزباد نیز در رشد کشاورزی این روستا نقش ویژه ای داشته است. طبیعی است که با وجود خاک بسیار حاصلخیز و آب بسیار خنک و گوارا، کشاورزی در این منطقه رونق پیدا کند. محصولات این روستا کاملا ارگانیک بوده و به همین دلیل نیز بخش مهمی از صادرات میوه از ایران به اروپا، متعلق به محصولات روستای دیزباد می باشد.
گیلاس، آلو، سیب، آلبالو، گردو، بادام، زردآلو، هلو، گلابی، توت و چندین میوه دیگر از محصولات تولیدی روستا بوده اما بیشتر باغات منطقه دارای درختان گیلاس، آلو، سیب، گردو و آلبالو هستند.
دیگر خصوصیات بارز روستای دیزباد
جالب است بدانید که این روستای پلکانی، نه تنها اولین روستای باسواد کشور بود، بلکه اولین شبکه برق خصوصی نیز درست در همین روستا تاسیس شد. اولین وسیله روشنایی روستای دیزباد، مولدی بود که با زغال سنگ کار می کرد. اما متاسفانه به هر دلیلی، این مولد شب ها خاموش می شد. همین موضوع باعث شد که اهالی چاره ای بیندیشند که بتواند حداقل کوچه های روستا را در تاریک شب روشن نگه دارد.
اهالی برای تحقق این هدفشان در تمام کوچه ها و مسیرهای اصلی روستا چراغ های نفتی نصب کردند. به این ترتیب معابر روستا در طول شب و حتی در اوایل صبح نیز روشن بود. افرادی نیز موظف شدند که اوایل غروب با ظرف های نفتی و روغن های گیاهی و حیوانی که در دست داشتند، دیوارکوب ها و فانوس های آویزان روی تیرهای چوبی روستا را روشن کنند. به این ترتیب بود که با همت اهالی روستای دیزباد، اولین شبکه خصوصی روشنایی در این منطقه راه اندازی شد.