سرمایه اجتماعی مفهومی جامعهشناسی است که در تجارت، اقتصاد، علوم انسانی و بهداشت عمومی جهت اشاره به ارتباطات درون و مابین گروهی از آن استفاده می شود. اگرچه تعاریف مختلفی برای این مفهوم وجود دارد، اما در کل سرمایه اجتماعی به عنوان نوعی “علاج همه مشکلات” جامعه مدرن تلقی شده است.
سرمایه اجتماعی در دیزباد حسن نیت، دوستی، حس همدردی و مراودات اجتماعی بین دیزبادی ها و خانوادههی دیزبادی است که یک واحد اجتماعی را تشکیل میدهند.
اگر چه مفهوم سرمایه اجتماعی در کنار سه مفهوم دیگر: سرمایه فرهنگی، سرمایه اقتصادی و سرمایه نمادین توسط پیر بوردیو مطرح شده، اما امروزه این مفهوم به شدت در راه توسعه و همچنین شکل دهی به جامعه مدنی اهمیت یافته است.
سرمایه اجتماعی در آثار توکویل، کلمن و پاتنام نیز مورد بحث قرار گرفته است اما بحث اصلی ما در خصوص سرمایه اجتماعی به مواردی اطلاق می شود که بوردیو از آن یاد می کند.
گاهی اوقات سرمایه اجتماعی به طور مستقیم تبدیل به سرمایه اقتصادی یا درآمد می شود اما گاهی در شکل آموزش و پرورش یا دفاع تجلی می کند که هر دو گونه آن برای توسعه جامعه مطلوب به نظر می رسد.
یکی از زمینه های اساسی در سرمایه اجتماعی تبدیل «من» یکی دیزبادی به «ما» در دیزبادی ها است. در واقع زمانی که در سایت «دیزباد وطن ماست» از واژه «ما است» استفاده می شود، این عبارت شعارگونه دارد حس اتحاد را در جهت ایجاد سرمایه اجتماعی تقویت می کند.
زمانی که جلسه ای برای شورای مشورتی گذاشته می شود و تمام اعضا در آن حضور یافته و نظراتی را ارائه می کنند و آنگاه نتیجه این جلسه به سایر دیزبادی ها از طریق کانال ارتباط شفاهی منتقل می شود، این خود یک سرمایه اجتماعی است. چراکه ما برای بدست آوردن این مهم باید هزینه های زیادی را در حالت معمول بپردازیم، اما بدون هزینه به همه این موارد دست می یابیم.
اگر دیزباد می خواهد پاک ترین روستای ایران شود، فقط کافی است دیزبادی ها را در جریان این هدف قرار دهیم و آنوقت می بینیم که هنجارهایی که برای دستیابی به این مهم قرار داده ایم، تا چه اندازه درونی می شود. هرچه مردم خود را بیشتر ملزم به رعایت این نکات کنند، به معنای سرمایه اجتماعی بیشتری است که ما به آن دست یافته ایم.
مکان هایی به نام جماعتخانه و مسجد در دیزباد خود یکی از سرمایه های اجتماعی هستند و هرچه بیشتر این مکان ها مورد استقبال دیزبادی ها قرار بگیرند، دیزباد غنای اجتماعی بیشتری دارد. این مساله صرف نظر از میزان اعتقاد افراد به مکان های مذهبی می باشد.
وقتی که پیران بتوانند بر افکار جوانان در مسیر توسعه تاثیر گذار باشند، این خود یک سرمایه اجتماعی تلقی می شود و از آنجا که امروزه سالمندان بیشتر به سرای سالمندان منتقل می شوند، مردم ایران یکی از سرمایه های اجتماعی خود را از دست داده اند. اجرای طرح هایی برای سالمندان در دیزباد می تواند به تقویت اثربخشی این سرمایه اجتماعی کمک کند.
قانون گرایی و قانون مندی در دیزباد که تحت تاثیر میزان سواد و آگاهی مردم از قوانین شهروندی و شرایط و ضوبط جامعه مدنی است، خود یک سرمایه اجتماعی در روستای دیزباد قلمداد می شود.
ویژگی سرمایه اجتماعی این است که این سرمایه هر چه بیشتر استفاده شود، افزایش می یابد و دیزباد می تواند یک قطب سرمایه اجتماعی باشد.
همکاری ها در حوزه اجتماعی که ناشی از سرمایه اجتماعی است در سه سطح مورد بررسی قرار می گیرند:
1. در سطح فردی: مثل همکاری و رابطه فردی میان افراد برای بهبود کیفیت زندگی همدیگر
2. در سطح گروهی: مانند فعالیت های افراد در مسجد و جماعتخانه مثلا برگزاری مراسم نوحصار یا هیات های عزاداری در ماه محرم
3. در سطح اجتماعی و کلان: همانند نهادی چون شورای اسلامی دیزباد و نهاد های دموکراتیک
در واقع اگر بخواهیم از ویژگی های سرمایه اجتماعی که به طور بالقوه در دیزباد در اختیاد داریم استفاده کنیم باید نهادهای مدنی زیادی ایجاد کنیم که دیزبادی ها در آنها مشارکت داشته باشند.
نهاد هایی همانند: صندوق ها، گروه های فرهنگی یا همین شورای مشورتی که توسط شورای اسلامی دیزباد برای همفکری و پیشبرد اهداف توسعه دیزباد مورد استفاده قرار گرفته است.
این نهاد ها باعث می شوند:
1. کنترل اجتماعی تسهیل می شود.
2. حمایت های مختلف برای مسائل صورت می گیرد.
3. شبکه های فراخانوادگی صورت می گیرد.
4. کمک های مالی دریافت می شود.
من فکر می کنم نهایت سرمایه اجتماعی در ارتباط با دیزباد کسب «اعتماد» دیزبادی ها است. این اعتماد که همیشه در میان دیزبادی ها وجود داشته باعث شده که هیچ گاه میان باغ هایشان دیوار نباشد. مواردی که این اعتماد را از میان می برد:
1. بد قولی
2. بد عمل کردن
3. دروغ
4. تبعیض
است و خوشبختانه فعالیت هایی که غالب مسئولین در دیزباد انجام داده اند، عادلانه بوده است.
ما باید این «اعتماد» را قوت ببخشیم تا بتوانیم سرمایه اجتماعی را تقویت کرده و شرایط بهتری برای توسعه دیزباد علیا پدید آوریم.
یکی از اعضای شورای اسلامی دیزباد علیا در مصاحبه با «دیزباد وطن ماست» از تشکیل شورای مشورتی 25 نفره خبر داد. در این شورای مشورتی که متشکل از افراد با صلاحیت و علاقه مند به توسعه دیزباد می باشد، طرح های توسعه دیزباد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ایده شورای مشورتی برای اولین بار در این دوره فعالیت های شورای اسلامی دیزباد مطرح می شود و نوید بخش تصمیمات پخته تر برای توسعه دیزباد وطن ماست.
امید است که اعضایی که برای این شورا انتخاب می شوند خود در برخی موارد تصدی امور پروژه هایی که توسط شورا طرح می شوند را بر عهده گیرند و خود شورا نظارت این پروژه ها را بر عهده گیرد.
همچنین در برخی موارد امید است که انگیزه هایی برای توسعه در میان خود دیزباد ها ایجاد شود تا آنها خود گام هایی در مسیر توسعه دیزباد بردارند.
به عنوان مثال در مورد دیوار کشی های دیزباد، اگر بتوان استانداردی تعیین نمود تا برمبنای آن استاندارد دیوار کشی ها میان باغ ها انجام شود، این یکنواختی خود به برقراری نظم هارمونیک در باغ ها کمک کرده و در نهایت منجر به زیبایی بافت باغ های دیزباد می شود.
شورای دیزباد می تواند خود در این زمینه مصوباتی داشته باشد و مشوق هایی را برای کسانی که از این مصوبات تبعیت می کنند در نظر بگیرد.
باید در نظر داشت که خوشبختانه ما در روستای دیزباد از سرمایه ای بزرگ به نام سرمایه اجتماعی برخورداریم و آن مردمی فهیم و در عین حال متمکن هستند که خود را دیزبادی می نامند.
در صورتی که بتوانیم انگیزه کافی را در میان مردم دیزباد ایجاد کنیم، می توان از این سرمایه بزرگ اجتماعی در راه آبادانی و توسعه دیزباد علیا استفاده کرد.
«دیزباد وطن ماست»- نشست شورای اسلامی دیزباد با کارشناسان قیمت گذاری باغ ها و املاک برگزار شد.
از نتایج این نشست که گزارش تصویری آن در ادامه منتشر می شود، هنوز هیچ گزارشی اعلام نشده است. اما قبل از شروع این بحث باید بگویم که هم اکنون در میان قشر روشنفکر دیزباد، سوالات و پیش فرض هایی وجود دارد که بایستی به آنها پاسخ داده شود.
علی میرشاهی معتقد است: «در این مورد [قیمت گذاری املاک و باغ ها] حائز توجه می باشد: این که تفاوتی میان این کمیته و بنگاه معاملات املاک مسلما وجود دارد.
دوم و مهم تر این که این امر، نگاهی صرفا اقتصادی به مساله را به ذهن متبادر می سازد. زمانی که توسعه و الزامات آن تنها از دریچه عدد و رقم مورد بررسی قرار گیرد (چه عدد و رقم اقتصادی و چه بررسی و تحلیل صرفا کمی از مخاطبان، نیازها و ...)، چشم انداز آن توسعه روشن و پایدار نخواهد بود.
(البته مبنای نظر بنده این نیست که شورای محترم، چنین رویکرد و استراتژی را تعقیب می کند.)»
به اعتقاد بنده این گروه می تواند هم بنگاه معاملات باشد و از این راه مبالغی به شورای اسلامی دیزباد تزریق کند و هم سیاست های کلان توسعه را مد نظر قرار دهد.
اگر چه حقیقتا نگاه مالی داشتن به همه مسائل همانطور که علی میرشاهی اشاره کرد چشم انداز روشن و پایداری را به همراه نخواهد داشت اما در عین حال باید در نظر داشت که «بی مایه فتیر است!» و نمی توان از شورایی که دستش خالی است، انتظار اجرای طرح های عمرانی بزرگی همانند بوستان منصور را داشت.
اما مساله به همینجا ختم نمی شود و به اعتقاد من مهمتر از همه اینها سیاستگذاری های دور اندیشانه این شورا (قیمت گذاری) است که می تواند آینده دیزباد را متحول کند.
پاسخ به این سوال می تواند رویکردی اساسی به ما بدهد که در این خصوص سیاستگذاری های لازم انجام شود.
الف- اگر بگوییم «دیزباد برای دیزبادی ها!!» یعنی باید شرایط به گونه ای باشد که قیمت ها در دو حالت تنظیم شوند:
1. قیمت املاک یا باید آنقدر بالا باشد (همانند آنچه اکنون وجود دارد) که هیچ غیر دیزبادی حاضر نباشد که ملک آزادشهر مشهدش را بفروشد و در دیزباد یک باغ خریداری کند.
با این نرخ گذاری ما رکود بازار ملک را در دیزباد ایجاد می کنیم (همانطور که هم اکنون اتفاق افتاده است.) چرا که نرخ ها با عقل نمی خواند و بازدهی به اندازه سرمایه گذاری در ملک نیست و بنابراین دیزباد در دست دیزبادی ها باقی می ماند.
2. قیمت املاک را آنقدر پایین بیاوریم که اولا برای کسی صرف نکند که ملک خودش را بفروشد و ثانیا اگر کسی هم بخواهد ملکش را بفروشد، پول آنقدر در دست دیزبادی ها هست که ملک او به سرعت فروخته شود. با این کار نیز باز ما دیزباد را برای دیزبادی ها حفظ کرده ایم.
باید در نظر داشت که بسیاری از ابعاد توسعه نیازمند هزینه های کلان است و با این دو سیاست که در شورای پیشین پی انداخته شده، نمی توان به آن ابعاد دست یافت.
اما در عین حال می توان گفت که این سیاست می تواند کمک کند که دیزباد را از دست ندهیم.
ب- اگر پاسخمان به این سوال این باشد که می خواهیم دیزباد توسعه پیدا کند و حضور و عدم حضور دیزبادی ها را در نظر نداشته باشیم.
در این صورت باید توازن در قیمت ها ایجاد شود و بر اساس شاخص های موجود و در نظر گرفتن شرایط، املاک به نحو منصفانه ای قیمت گذاری شود. در این صورت افرادی که خارج از دیزباد هستند، قطعا تمایل پیدا می کنند که با اندکی پول بیشتر ملکی را در دیزباد خریداری کنند و قطعا چون قیمت این ملک، عادلانه گذاشته شده است، پول هایی در دست خواهند داشت که در آن مکان های تفریحی و گردشگری ایجاد شود و با ورود این افراد به دیزباد از نفوذ آنها در ادارات دولتی و نهاد های خصوصی استفاده خواهد شد و پروسه توسعه به ثمر خواهد نشست در حالی که دیزبادی ها در این پروسه، تماشاگر خواهند بود.
با این چشم انداز می توان گفت که همه چیز بستگی به خواست این شورا دارد که چه شرایطی را برای دیزباد توسعه یافته می پسندد. دیزبادی توسعه یافته با حضور دیزبادی ها یا بدون حضور آنها؟!
البته موارد دیگری نیز وجود دارد که در یادداشت های آتی به طرح آنها خواهم پرداخت. دوستانی که مواردی را در این خصوص دارند و می خواهند مطرح کنند می توانند پیام بدهند و اگر دوست دارید که آن موارد در «دیزباد وطن ماست» منتشر شود، می توانند پیام مستقیم برای بنده ارسال کنند.
«دیزباد وطن ماست»- امروز با شنیدن خبر انتصاب آقای حسین صفایی به عنوان مدیر عامل جدید سازمان مرکزی تعاون روستایی، این سوال برایم مطرح شد، که این سازمان در حال حاضر چه فعالیت های انجام می دهد؟ اعضای آن در خراسان رضوی چه کسانی هستند؟ و به طور ملموس و مشخص پتانسیل های اجرای چه فعالیت هایی در دیزباد وجود دارد که این سازمان می تواند از آنها حمایت کند؟
با این سوالات شرح وظایف این سازمان را در «دیزباد وطن ماست» منتشر می کنم اول به این دلیل که مساله تعاون روستایی یکی از مواردی است که رهبر انقلاب بر آن تاکید فراوان دارند و دوم با این امید که ضمن آشنایی دیزبادی ها با این سازمان در صورتی که کسی اطلاعاتی از نحوه فعالیت های این سازمان به طور مشخص در دیزباد دارد آنها را مطرح کرده تا بدانیم که آیا این سازمان می تواند راهی برای توسعه دیزباد توریستی بگشاید یا خیر؟
شرح وظایف سازمان تعاون روستایی
جمهوری اسلامی ایران
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران
نگاهی به وظایف، سیاست ها، اهداف، برنامه ها و عملکرد ها
شبکه تعاونی های روستایی را به دلیل مردمی بودن آن در تولید و توزیع، یکی از نقاط برجسته نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران میدانیم.
مقام معظم رهبری
«دیزباد وطن ماست»- دومین جلسه شورای دیزباد در حالی به پایان رسید که دو مصوبه بسیار مهم را به همراه داشت. به گزارش «دیزباد وطن ماست» به نقل از روابط عمومی شورای اسلامی دیزباد، در دومین نشست شورای دیزباد، مورخه 92/7/11، برای بررسی امور عمرانی روستا در کمیسیون عمرانی، 2 مصوبه به تصویب رسید که مشروح آنها از این قرار می باشند:
1- از تاریخ 92/7/12، مقرر شد جهت بهبود وضعیت ترافیک و حمل و نقل مصالح در دیزباد، برای آوردن هر وانت سنگ، مبلغ 5 هزار تومان، و برای هر خاور 10 هزار تومان، از راننده دریافت می شود.
2- مقرر شد برای دیوارچینی باغ ها، حداقل عرضی برای حریم بازه ها و کال ها رعایت شود که پیش روی نسبت به آنها از سوی باغها مجاز نمی باشد. (حداقل عرض لازم برای هر منطقه در آینده اعلام می شود)
مصوبه اول باعث می شود که توان مالی شورای اسلامی دیزباد بالاتر رفته و احتمال می رود که این مبالغ صرف توسعه راه و اجرای پروژه های توسعه دیزباد شود.
مصوبه دوم باعث می شود که دیزبادی هایی که این روزها بر سر راه های مالرو اختلافاتی را تجربه می کنند، به راحتی بتوانند حقوق خود را دانسته و احقاق حق کنند.
اما صرف این مصوبه نمی تواند شرایط ایده آل را برای دیزباد به ارمغان آورد. این بستگی به دهیار دیزباد و همچنین اعضای شورای منتخب و شورای مشورتی دارد که چگونه بر اجرای این مصوبات نظارت کرده و ضمانت اجرایی آن را تامین کنند.
این اطلاعیه بحث مهم دیگری را نیز در خود دارد و آن اینکه «شورای اسلامی دیزباد رویکرد علمی به مسائل روستا دارد».
تشکیل کمیسیون های تخصصی اگر به درستی اجرا شود می تواند اثرات بسیار مفیدی بر فعالیت ها و کیفیت اجرای آنها داشته باشد.
کمیسیونها نهاد های مستقلی هستند که در خصوص موارد تخصصی که شورا در تخصص خود نمی بیند، تشکیل جلسه داده و نتایج بررسی علمی و تخصصی خود را به شورا اعلام می کنند و شورا پس از بررسی نتایج این کمیسیون های تخصصی و بررسی شرایط روستا و اعتبارات موجود نتیجه گیری کرده و یا مصوبه ای تصویب و یا داستان منتفی می شود.