«دیزباد وطن ماست»- به بهانه سیل اخیر سعی داریم، طی چند مکتوب، به ارزیابی و تحلیل عملکرد گذشته و همچنین پیشنهادهای علمی، فنی، اجرائی و قانونی برای آینده طبیعت دیزباد و پایداری محیط زیست بپردازیم.
سیل دیزباد و سایر روستاهای دامنه بینالود در تاریخ پنجم فروردین ماه اتفاق افتاد و در آن روز باران قابل توجهی نداشتیم، فقط دمای هوا بالا رفت، باد قبله ( باد گرم جنوب) وزیدن گرفت و موجب ذوب شدن آب برف ها شد. از اغلب دامنه ها، روان آب زلال راه افتاد، آب ها به هم پیوستند و با کمترین گل ولای فقط در خط القعر دامنه ها مسیر خود را گود نمودند.
اگر نگاهی به کوه ها و دامنه ها بیندازید، ملاحظه خواهید کرد به دلیل پوشش گیاهی مناسب، هیچ گونه فرسایشی در آن ها دیده نمی شود و همچنین از سرچشمه روان آب ها در ابتدای بازه چپ و راه تا طول ۲۰ کیلومتر پایین تر هیچ گونه سنگ بزرگی، همانند سیل های گذشته، دیده نمی شود و اینها دلیل بر درستی گفتار بالاست .
سیل و خرابی از آنجائی شروع شد که روان آب بزرگ:
۱- به شاخه و تنه درختانی برخورد کرد که برخی افراد در داخل رودخانه ریخته بودند.
۲-به دیوار گذاری هائی برخورد کرد که برخی، ساخته و دهانه رودخانه را بسیار تنگ کرده بودند.
۳- به دیوار گذارئی هائی در دو طرف حاشیه رودخانه برخورد کرد که نوار اتصال (بند) عرضی را در کف رودخانه نداشتند و در نتیجه کف رودخانه گود و دیوار ها سقوط کردند.
۴- به پل های کوتاهی برخورد کرد که برخی افراد روی رودخانه زده بودند و با رسیدن شاخه و تنه درختان از بالادست به پشت پل ها، همانند سدی عمل کردند که به یک باره شکستند
۵- به معدود منازلی برخورد کرد که برخی در حریم رودخانه ساخته بودند.
۶- و دیگر سهل انگاری ها و برخی طمع ورزی ها و قانون شکنی هائی که متاسفانه برخی افراد دارند.
سوال اینجاست که چه شد که با گذشت چند سال خشکسالی پیاپی، درس زمین شناسی، هوا شناسی، آب شناسی و چرخه طبیعت را که همیشه پدرانمان به زبان ساده به ما گوشزد می کردند، فراموش کردیم؟! درس و علمی که از تفکر و تجربه چند هزار ساله بشر بدست آمده است و مدام از طریق کارشناسان اجرائی ادارات و سایر مسئولین نیز به ما توصیه می شود، توجه نکردیم و باران رحمت الهی را به محنت تبدیل کردیم و شد آنچه نمی باید می شد!!!
-خوب است بدانید دیزباد با میانگین ۳۶۰ میلی متر بارندگی سالیانه، پر باران ترین نقطه شهرستان نیشابور می باشد و با این میزان بارندگی، بهترین راه نفوذ آب در خاک و جلو گیری از سیلآب ، حفظ و تقویت پوشش گیاهی است که خوشبختانه مردم دیزباد به خوبی آن را درک کرده اند و با اجرای برنامه های زیر، فرسایش کوه ها را به حداقل رسانیدند و نتیجه را همگی در همین سیل، شاهد بودیم و بهره اش را بردیم، که اگر این کارها نبود خرابی بسیار بسیار فراتر از آنچه بود که الان داریم :
۱-کشت دیم را حذف کردیم.
۲- بوته کنی را ممنوع کردیم.
۳- دامداری را از ۲۲ گله گوسفند به یک گله کاهش دادیم.
۴- از سال ۹۲ فروش علوفه کوه ها به دیگران را ممنوع کردیم.
۵-سنگ های کوچک و بزرگ روی تپه ها و دامنه کوه ها، از جمله عوامل جلو گیری از فرسایش خاک کوه ها و زیبائی طبیعت می باشند که متاسفانه در سال های پیشین جهت دیوار گذاری باغات استفاده شده اند و خوشبختانه طی شش سال گذشته تا سرحد امکان مانع این کار شده ایم و مردم سنگ دیوار ها را از معدن سنگ قاسم آباد تهیه می کنند.
این قصه سر دراز دارد و در ادامه به موارد مهم دیگر در این خصوص خواهیم پرداخت.