دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.ابیانه می تواند درس عبرتی برای دیزباد باشد
«دیزباد وطن ماست»- «ملک خودم را برای مدتی برای فروش گذاشته ام اما دیزبادی ها خوب آن را نمی خرند.»، «مشکل ملکی با اقوام دارم و رویم نمی شود به آنها چیزی بگویم و باید باغم را بفروشم»، «نمی رسم دیزباد بروم و کسی را که باغم را به او سپرده ام نیز خوب از آن مراقبت نمی کند. اصلا اگر به جای آن در دماوند یک باغ می داشتم، خیلی بهتر می توانستم به آن برسم. بهتر است آن را بفروشم.»
این جملات و جملات مشابه برای همه دیزبادی ها آشناست. اما واقعا آیا باید ملک ها و باغ هایمان را بفروشیم؟ آیا واقعا باید میراث پدری را بدهیم و بگذاریم دیگرانی ناشناس بیایند و در وطنمان ساکن شوند؟
در طول دهه گذشته که از فعالیت دیزباد وطن ماست می گذرد، بزرگترین دغدغه ام این بوده که چرا باید دیزباد را از دست بدهیم؟ آیا باید آن را از دست بدهیم؟
خبر بیرون کردن توریست ها و مشکلات عمده ای که ابیانه ای ها را به شدت عصبانی کرده است می تواند درس عبرتی برای دیزبادی ها باشد. اینکه اینجا متعلق به ماست. اینجا خانه 200 متری ما در مشهد نیست. اینجا وطن ماست.
بگذارید تا در ادامه داستان ابیانه را با هم بخوانیم و ببینیم که با چه مشکلاتی روبرو هستند و شاید بتوانیم در تصمیم گیری هایمان قدری تجدید نظر کنیم و نگاهی دوباره بیاندازیم و راهکارهای جدیدی را پیدا کنیم. البته در نظر داشته باشید که داستان زیر تنها بخشی از مشکلات ابیانه ای ها می باشد.
اخراج گردشگران اضافی از روستای زیبا اما پرحاشیه ایران
همیشه عده‌ای از نداشته‌هایشان می‌نالند و عده‌ای از زیادی داشته‌هایشان، روستای ویونا یا ابیانه در این سال‌ها به خاطر داشتن خاطرخواهان بسیار، تبدیل به پرحاشیه‌ترین روستای کشور شده است و هر از گاهی صدای اعتراض از آن برمی‌خیزد. این بار گردشگران در روزهای عاشورا و تاسوعای حسینی از ورودی روستا اخراج شدند.
به گزارش خبرنگار جامعه فارس، کمتر کسی است که نام روستای ابیانه به میان بیاید و تصویر خانه‌های پلکانی و زنانی با چارقدها و پیراهن‌های سفید و گلدار را تجسم نکند، روستای ابیانه یا همان ویونای زبان محلی، در 40 کیلومتری شمال غربی نطنز در دامنه کوه کرکس است که به اعتبار معماری بومی، بناهای تاریخی پر تنوع و حفظ ویژگی‌های سنتی‌اش در ردیف نخستین روستاهای استثنایی ایران قرار دارد.
ابیانه را اگرچه بیشتر افراد به خاطر زیبایی‌های چشم‌نواز یک روستای تاریخی می‌پسندند اما این روستا طی دهه گذشته به واسطه برخاستن صدای اعتراض‌های مکرر، نیز شهره شده است.
سال 84 اعتراض ساکنان ابیانه نسبت به واگذاری زمین به غیر بومی‌ها، سال 86 درگیری گردشگران و بومی‌های روستا، نوروز 90 اعتراض روستائیان ابیانه نسبت به هجوم گردشگران و تخریب منطقه و...
امسال هم که دیگر به طور رسمی با گذاشتن ایست بازرسی در ورودی روستای ابیانه همزمان با تاسوعا و عاشورای حسینی، گردشگرانی که بدون هماهنگی به روستا می‌آمدند بازگردانده می‌شدند.
بافت پلکانی روستا، پوشش خاص مردان و زنان بومی و آداب مخصوص عزاداری و شادی، ابیانه را به یکی از مقاصد مهم سفر نه تنها در داخل کشور بلکه برای گردشگران خارجی نیز تبدیل کرده است برای همین در مناسبت‌های خاص مذهبی، نوروز و... حجم بسیاری از گردشگران، روانه این روستای یک‌هزار و 500 ساله می‌شوند.
یکی از گردشگرانی که امسال در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی برای استفاده از نوع خاص عزاداری به این روستا سفر کرده بود، به فارس می‌گوید: ورودی روستا ایست بازرسی گذاشته بودند و تنها کسانی که با تورهای از قبل هماهنگ شده آمده بودند می‌توانستند وارد روستا شوند، کسانی هم که هتل رزرو کرده بودند را هم راه می‌دادند اما بقیه افراد را به روستا راه نمی‌دادند و آنها را برمی‌گرداندند.
رضا عابد، مدیر هتل ابیانه هم درباره این موضوع به خبرنگار فارس می‌گوید: بعضی‌ها در اینجا با گردشگران لجاجت دارند و می‌گویند گردشگران عزاداری را به هم می‌زنند. ایست بازرسی که گذاشته بودند بیشتر دخترها و پسرهای جوان را راه نمی‌داد.
وی تصریح می‌کند که اعضای شورای ابیانه که خودشان هم در روستا ساکن نیستند چون برای ایام عزاداری همراه با خانواده‌هایشان به روستا می‌آیند می‌خواهند روستا خلوت باشد برای همین به فرمانداری نطنز گفته‌اند که ایست بازرسی بگذارد و همه گردشگران را راه ندهد.
این ساکن روستای ابیانه درباره اینکه ظاهراً روستائیان، خیلی تمایلی به شلوغ شدن روستا ندارند، تأکید می‌کند: مخالفان، روستائیان نیستند، روستایی‌ها دوست دارند گردشگر بیاید و آنها پول دربیاورند، گردشگر که بیاید یک لواشک 2 هزار تومانی را 5 هزار تومان می‌فروشند چرا باید ناراضی باشند؟
عابد می‌گوید: طی همین 2 روزی که ایست بازرسی گذاشتند و گردشگران را راه ندادند حداقل 10 میلیون تومان ضرر کردم و بخشی از اتاق‌های هتلم خالی ماند.
صحت و سقم موضوع را از جعفری، فرماندار نطنز پرس و جو کردیم که وی به خبرنگار فارس می‌گوید: روستای ابیانه روستای تاریخی است و حجم زیاد گردشگر باعث تخریب روستا می‌شود و خسارت‌های شدیدی به روستا وارد می‌کنند.
وی می‌افزاید: روستا ظرفیت حجم زیاد گردشگر را ندارد و در ایام خاص مثل ایام عزاداری امام حسین (ع) موجی از گردشگران راهی این روستا می‌شوند و نمی‌توان از تمام این گردشگران در روستا پذیرایی کرد به همین دلیل فقط در ایام تاسوعا و عاشورا ایست بازرسی می‌گذاریم تا بیش از ظرفیت، گردشگر وارد روستا نشود.
فرماندار نطنز می‌گوید: این ایست بازرسی از این به بعد هم در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی هر سال مستقر خواهد بود.
ابیانه اگر چه روستایی جذاب و تاریخی است که برای همه شناخته شده است و سالانه میزبان تعداد کثیری از گردشگرانی است که سایر نقاط کشور، حسرت بخشی از آنها را می‌کشند اما باید شرایط حضور توریست در این روستا با تأمین امکانات اولیه اعم از اقامتگاه‌های روستایی، سرویس‌های بهداشتی و ...، حضور دائمی راهنماها، جلوگیری از ساخت‌وسازهای بی‌رویه و... برای سالهای متمادی وجود داشته باشد.
نخستین پایان نامه در رشته برنامه ریزی منطقه ای درباب دیزباد نوشته می شود
«دیزباد وطن ماست»- شادی احمدی، نیشابوری ساکن مشهد پایان نامه خودش را با عنوان «نقش عوامل فرهنگی در توسعه درون زا مناطق روستایی (مطالعه موردی روستای دیزبادبالا نیشابور)» زیر نظر یکی از بزرگترین جغرافیادانان کشور، «دکتر پاپلی یزدی» می نویسد.
من از جانب مردم دیزباد از خانم احمدی برای انتخاب موضوع دیزباد برای انجام این پژوهش تقدیر کرده و از همه مردم دیزباد که می توانند اطلاعاتی را در باب مسائل فرهنگی دیزباد که نقشی در توسعه دارد در اختیار شادی احمدی بگذارند، در خواست می کنم که با دیزباد وطن ماست تماس بگیرند تا شادی احمدی را به آنها معرفی کنیم.
نکته دیگری که در خصوص این تحقیق وجود دارد این است که شادی احمدی در بزرگترین دانشگاه علوم انسانی کشور (یعنی دانشگاه علامه طباطبایی تهران) پایان نامه خود را دفاع خواهد کرد.
امیدواریم این پایان نامه با کمک دوستان دیزبادی با بهترین اطلاعات در باب دیزباد به پایان برسد و بهترین نمره را از اساتید خودش دریافت کند.
شادی احمدی که امسال به نوحصار آمده بود درباره دیزباد می نویسد: «من در این مدت چندین بار به دیزباد آمدم. به خصوص در جشن نوحصار امسال که بسیار باشکوه و جالب بود. ... من به شدت به فرهنگ این روستا و مردمان دلنشینش علاقمند شدم و واقعا در پی این هستم که بتوانم الگوهای مناسبی را یرای رسیدن این روستا به توسعه پایدار و جایگاه واقعی آن به طور علمی پیدا کنم.»
شادی احمدی مردم دیزباد به حضور شما در میان خودشان افتخار می کنند و قطعا از ارائه اطلاعات مورد نیازتان دریغ نخواهند کرد.
شب های دیزباد روشن تر شد
«دیزباد وطن ماست»- با تلاش دهیاری و شورای اسلامی دیزباد، سر مزار و چشمه غرغاب روشن تر از گذشته شد.
به گزارش دیزباد وطن ماست، به ورود به فصل سرما، نیاز به افزایش روشنایی برای جلوگیری از ورود حیوانات وحشی به درون ده افزایش می یابد و بدین جهت 5 تیر چراغ برق به این دو منطقه افزوده شد، تا منظره روشن تری را در شب های دیزباد شاهد باشیم.
گفتنی است، با اجرای پروژه های بزرگی که در دستور کار شورای اسلامی دیزباد قرار گرفته است، شرایط برای ورود توریست ها به دیزباد بهبود می یابد.
آیا دانش بومی دیزباد نابود می شود؟
«دیزباد وطن ماست»- موضوع دانش بومی روستا یکی از مسائل بسیار مهم در توسعه پایدار است. این زمانی است که ما ابزارهای نو را وارد کشاورزی می کنیم، از سموم شیمیایی استفاده می کنیم و درختان جدید را در دیزباد جایگزین می کنیم و کم کم روش های تجربی پیشینیان را فراموش می کنیم.
البته این تنها یک شق از دانش بومی در کشاورزی است. دانش بومی می تواند در بخش های دیگری نیز وجود داشته باشد. مثلا در معماری و استفاده از مصالح برای ساخت بنا یا در شیوه قضاوت و سایر موارد.
متاسفانه فعالیت های مردم شناسی در دیزباد بسیار کم صورت گرفته است و غیر از یک پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه SOAS انگلستان که توسط یک دیزبادی انجام شده است، کار مردم شناسی برجسته دیگری را برای حفظ دانش بومی انجام داده باشد نمی شناسم.
رسانه های اجتماعی نظیر فیسبوک نیز باب جدیدی را برای این مساله باز کرده اما حرکت ها ضعیف و بیمارگونه دنبال می شوند.
برای آشنایی با مقوله دانش بومی روستایی این مساله را از وبلاگ جلال یوسفی با عنوان «مباحث نظری دانش بومی» مطرح می کنم. می توانید مقاله را در ادامه مطلب مطالعه کنید تا درکی عمیق تر از این مقوله بسیار مهم دریافت کنید.
مباحث نظری دانش بومی
مقدمه
امروزه ابداع فن آوری های کاربردی در زمینه های مختلف گسترش قابل توجهی دارد. ارایه این فن آوری به کشاورزان و بهره برداران روستایی نیز روند فزاینده ای یافته است. علی رغم نیاز روز افزون جوامع روستایی و کشاورزی به توسعه و کاربرد تکنولوژی جدید،"در بررسی های به عمل آمده در نقاطی از دنیا چنین بر می آید که علم و معرفت دانشمندان غربی رو به تحلیل رفته است
"(چمبرز ،98) و تجربه های موجود بیانگر این واقعیت است که فن آوری های ارایه شده به جوامع روستایی عموما” کاربرد قابل قبولی نداشته واز نرخ عدم پذیرش بالایی برخوردارند( راجاسکاران.ب ، 1380 ،62).از آنجا که این تکنولوژی خارج از روستا به وجود می آید و از نظرشرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی واقلیمی تفاوت زیادی با شرایط جامعه روستایی دارد، از این رو پایین بودن نرخ پذیرش این تکنولوژی و ناکارایی ضمنی آنهااجتناب نا پذیر است.به نظر می رسد برای افزایش کارایی و تقویت جنبه های کاربردی فن آوری های ارایه شده به جوامع روستایی، استفاده از دانش بومی این جوامع راه گشاه باشد.اگر این نوع دانش که سالیان متمادی و از طریق تجربه های متعدد مردم بومی شکل گرفته و در طول قرنها با کار بر روی آن مورد آزمایش قرار گرفته است، با محیط و فرهنگ بومی سازگاری دارد و بر پایه تجربه استوار است...، در فرایند تحقیقات روستایی و اختصاصا" کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد در تکنولوژی ایجاد شده ، افزایش نرخ پذیرش وتقویت جنبه های کاربردی آنها بسیار موثرخواهد بود: چون1-دانش بومی با فن آوری ها و شیوه های بومی آشنا و مانوس است و درک و نگهداری از آن شیوه ها برای مردم از فن آوری ها و شیوه های وارداتی بهتر است.2- از منابع محلی برخاسته است.مردم به منابع بیرونی که هزینه ساز، کمیاب و دسترسی به آنها نامنظم باشد وابستگی کمتری دارند.دانش بومی در هنگام برنامه ریزی طرح ها برای مردم محلی و مجریان طرح های توسعه حق انتخاب بیشتری فراهم می آورد. شیوه های بومی از شیوه های بیرونی ارزانتر هستند و بیشترشان به سرمایه گذاری بسیار اندکی نیاز دارند.
فراخوان طراحی معماری نخستین نماد فرهنگ و هنر دیزباد؛ «برج ناصر خسرو»
«دیزباد وطن ماست»- همان گونه که از حدود یکسال قبل از طریق کانالهای اطلاع رسانی شورای اسلامی دیزباد اعلام شده است، ایجاد بوستان پیش تختگاه طرح مشترکی بین دهیاری و منابع طبیعی و گردشگری است و دارای بخش های متعددی است که به ترتیب اولویت و با تخصیص اعتبار از منابع ذیربط اجرا می شود. نقشه کلی طرح و جانمایی هر کدام از بخش های سایت تهیه شده است که به زودی منتشر می شود. یکی از پروژه های تعریف شده، ایجاد جنگل در مناطقی است که شیب تندی داشته و برای سایر پروژه ها مناسب نیستند. این بخش در پاییز سال گذشته و با کاشت حدود هزار اصله نهال و با همکاری بی نظیر مردم اجرا شد و در آن روز هر دیزبادی به نام خود نهالی غرس کرد که در حقیقت نهال دوستی بر زمین کاشتند.
در بوستان پیش تختگاه سعی شده است بخشهای مختلفی طراحی شود که این پروژه ها می بایست علاوه بر مسائل محیط زیستی و منابع طبیعی و گردشگری، فرهنگ، تاریخ و آداب و رسوم دیزبادی را نیز نمایان سازد. در بخشی از این پروژه ایجاد برجی نمادین در منتهی الیه ضلع شمال شرقی و در خط الراس جغرافیایی قسمت پایین بوستان در نظر گرفته شده است. محل ساخت برج دقیقا در همان محل برج قبلی (رو به روی مدرسه ناصر خسرو) پیش بینی شده است که از لحاظ رویت از اغلب نقاط روستا قابل مشاهده باشد. اعتبار ساخت بخشی از این برج از محل خودیاری تعدادی از دیزبادی های گرامی غالبا مقیم خارج از کشور تامین شده است.
دهیاری و شورای اسلامی دیزباد طی پیامی از کلیه دیزبادی های داخل و خارج از کشور، صاحب نظران و کارشناسان و اهل فن در حوزه معماری خواسته است نظرات و پیشنهادها و یا ارائه طرح خود را از طریق کانالهای اطلاع رسانی از تاریخ 14 مهر ماه به مدت 15 روز اعلام نمایند.
همچنین کسانی که مایل به همکاری مالی در این پروژه می باشند میتوانند کمک های خود را به شماره ملت کارت 5843- 5120- 3372 -6104 و یا شماره حساب 34542111880.12 موسسه ثامن (تعاونی اعتبار ثامن الائمه) واریز نموده و طی تماس تلفنی به هر یک از اعضای شورا و دهیاری اطلاع دهند.
علاقه مندانی که تمایل به همکاری در طراحی برج دارند، به نکات ذیل توجه فرمایند:
1 – ارتفاع برج حدود 10 متر از سطح زمین باشد .
2 – طراحی سنتی و در ساخت غالبا از مصالح محلی استفاده شود.
3 - سابقه علمی و فرهنگی و قدمت مدرسه ناصر خسرو دیزباد مدنظر قرار گیرد.
4 – بیانگر نمادی از تاریخ، محیط زیست و فرهنگ دیزباد باشد.
5 – حتی الامکان تدابیر لازم جهت نصب تجهیزات نور و صدا در نظر گرفته شود.
6 – مساحت کل محدوده برج 40 متر مربع ( 8 *5 )
7 – نقشه هوایی و تصاویر پیرامون سایت به ایمیل علاقه مندان ارسال خواهد شد. از این رو دوستانی که مایل به شرکت در این فراخوان هستند می توانند با فرستادن ایمیل خود در فیس بوک یا سایت رسمی شورا، مدارک یاد شده را دریافت نمایند.
8 - معیار گزینش طرح برتر، به رای عمومی گذاشته شدن آنها در فیس بوک و پسند شدن آنها از سوی مخاطبان است.
9 - نام طراح به عنوان نمادی از اندیشه و تفکر خلاق ایشان در ساخت طرح ذکر خواهد شد.
10 - هدایایی به رسم یادبود به عزیزان اهدا خواهد گردید.
11- شیوه ارایه طرح ها به صورت ارسال فایل های تصویری JPEG در فیس بوک شورای اسلامی دیزباد بالا است و ترجیح بر آن است که هم تصاویر شب و هم روز پروژه ارایه گردند.
گفتنی است مسئولین اجرایی نسبت به ساخت طرح برتر آزادی عمل دارند.