دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.دیزباد یکی از 40 روستای مورد مطالعه برای گردشگری در ایران بزرگ
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در پورتال شبکه یکپاچه کتابخانه ها ی سازمان و پژوهشگاه، پرونده ای متشکل از 40 روستا در استان های مختلف کشور را که دارای جاذبه های گردشگری هستند، تشکیل داده است. این قسمت از پورتال فعلا خالی است، اما به نظر می رسد در آینده ای نه چندان دور بخش های مختلف آن نتایج بدست آمده از این مطالعه را نشان خواهد داد. اما نکته بسیار مهم این است که روستای دیزباد تنها روستایی است که در این فهرست ذیل نام استان خراسان رضوی مشاهده می شود. این موضوع البته در اخبار دیگری که در همین خصوص آمده بود، به گونه ای دیگر عنوان شده است. بدین صورت که روستای دیزباد بالا به همراه چند روستای دیگر در استان خراسان رضوی مورد مطالعه قرار می گیرند.
ادامه مطلب ...
روستای دیزباد بالا در لیست جاذبه های دیدنی نیشابور
احمد لگزیان در وبلاگ «ذهن خلاق» که به موضوعات علمی و فرهنگی اختصاص دارد، یادداشتی را به جاذبه های نیشابور اختصاص داده است. وی در انتهای این یادداشت گریزی به دیزباد بالا هم زده است:
جاذبه های گردشگری نیشابور را می توان به انواع ذیل تقسیم بندی کرد:
- آثار باستانی: که شامل آتشکده نیشابور (آذربرزین مهر)، تپه ترباباد، تپه های شادیاخ، محوطه باستانی خسرو آباد، دژباستانی بازه چنار، قلعه ی دختر دهنه ی حیدری، برج آسیاب، قلعه ی دمیر خان می شود.
- اماکن فرهنگی-تاریخی: شامل مسجدجامع، مدرسه ی گلشن، کاروان سرای شاه عباسی، بازار سرپوش، آب انبار، موزه ی خیام، قدمگاه رضوی، رباط قدمگاه، رباط خرو، رباط قلعه وزیر، ارگ اسحاق آباد، کاروانسرای شور یاب، مسجد چوبی می باشد.
- امام زاده ها وشخصیت های مذهبی: که شامل امام زاده محمد محروق و ابراهیم، امام زاده غریب، فضل بن شاذان، بی بی شطیطه، بی بی صالحه است.
- آرامگاه بزرگان: که شامل ابو عثمان سعیدبن سلام مغربی، کمال الملک، خیام، عطار و یغما خشتمال نیشابوری می گردد.
- دیدنی های طبیعی: مانند ییلاقات برفریز، رود، دربهشت، بوژان، خرو، درود، دیزباد، قدمگاه، گرینه، بار، چنگه بز، طاغان، درخت جوز، بقیع و...می باشد. هم چنین ازچشمه هایی مانند چشمه گرماب، چشمه خم ترکان و...قله های بینالود، شیرباد و... اردوگاه شهید رجایی می توان نام برد.
پراکنده گویی های آژانس هستی سیر توس درباب دیزباد
آژانس هستی سیر توس در یادداشتی بسیار نا منظم و به صورت پراکنده مطالبی را در باب دیزباد نقل کرده است. یکی از عادات بد سایت ها و وبلاگ های ایرانی عدم ذکر منبع و ماخذ مطلب است که وبلاگ آژانس هستی سیر توس نیز از آن مستثنی نبوده و اصلا معلوم نیست این پراکنده گویی ها از کجا گردآوری شده است.
در این یادداشت با عنوان «دیزباد نیشابور» آمده است:
فرقۀ اسماعیلیه به اسماعیل پسر امام جعفر صادق اقتدا نموده اند. امام موسی کاظم پسر دوم ایشان بوده است. چون اسماعیل بیمار بوده شیعیان امام موسی کاظم را به عنوان امام هفتم پذیرفته اند. امّا پس از مدّتی اسماعیل بهبود می یابد و اسماعیلیه از ایشان تبعیت می کنند و پس از ایشان از فرزندشان و هنوز از این نسل امام زنده دارند. پرنس کریم آقا خان که در فرانسه است نسل چهل و نهم ایشان است. خیلی برای ایشان نذورات می کنند. هر سال با الماس برابرشان می کنند و چون ثروت زیادی در دست دارند می توانند به همه شان کمک کنند که برای تحصیل به خارج از کشور بروند. این است که اغلبشان آدمهای تحصیل کرده و درستی هستند و هوای یکدیگر را نیز دارند.
این مراسم را نوحصار می گویند امّا من فکر می کنم باید اسمش نوحه سال بوده باشد. چون موسم پس از گردآوری خرمن است و از قدیم الایام هر گاه محصول را درو میکردند به اسم یک ایزد شهید شونده نوحه خوانی داشته اند که اینجا به اسم حضرت علی دارند. برای این که معتقد بودند وقتی محصول زمین را برمی دارند جان زمین در می آید. این ایزد شهید شونده خود زمین است که می میرد و دوباره رستاخیز می کند. پس شهید است. در تاجیکستان می گویند این هنگام وقت جان برآری زمین است و معتقدند جان زمین در قالب خرگوش در می آید و در زمینهای کشاورزی دنبال جسد خرگوش می گردند. در سمرقند رسم بوده زنان در کشتزارها راه می افتادند، سینه هاشان را چاک می دادند، موهاشان را می کندند و شیون کنان شعری را می خواندند که مفهومش این بوده که ما باید استخوانهای پراکندۀ پسری را که به ناحقّ کشته شده پیدا کنیم که احتمالاَ منظور سیاوش بوده و معتقد بودند هر چه مسافت بیشتری را شیون کنان بروند ، آن سال محصول بیشتری خواهند داشت. هر جای دیگری را هم که بررسی کنید به اسم ایزد شهید شوندۀ خودشان چنین رسمی داشته اند، به نام دوموزی، تموز، ازیریس، آدونیس. همۀ ایزدان شهید شونده در این هنگام یک نوحه خوانی داشته اند. آذربایجانیها دستهایشان را در هم می اندازند و یک حلقه تشکیل می دهند. الآن وردهایشان تقریباَ اسلامی شده، اللّه من داغ در وردهایشان می گویند. ولی به هر حال به سبک شیون می خوانند. از همه جالب تر این است که در جزائر کارائیب که اصلاَ موحّد هم نیستند چه رسد به این که مسلمان باشند، به اسم حسین ما این مراسم را اجرا می کنند. به این صورت که دو اتاقک چوبی می سازند و در آنها عروسکهایی که با خاک نرم و شیر و گلبرگ درست کرده اند می گذارند و به آنها حسی بزرگ و حسی کوچک می گویند. اینها را از دو سو حرکت می دهند تا به هم برسند و به این برخورد بوسۀ دو امام می گویند. آخر سر عروسکها را از اتاقکها در می آورند و همراه با ملزومات گیاهیشان به دریا می اندازند. کارگران هندی که حدود 1840 میلادی به اینجا آمده اند و شیعه بوده اند این مراسم را با خود آورده اند و چون دیده اند به محصولشان برکت داده حفظش کرده اند. الآن پس از فصل محصول که مرداد ماه ماست به اسم حسنین ما مراسم را حفظ کرده اند. ماه سبز و ماه قرمز می سازند. آنها را در زمین می کارند. بخورات معطّر می سوزانند. زمین را وجین می کنند که صاف و آمادۀ مراسم باشد و به این مراسم اعتقاد دارند. امّا درست نمی دانند که حسین کیست و از کجا ریشه گرفته است.
علاوه بر جشن خرمن چون که اینجا اسمش دیزباد است و باد در برداشت محصول خیلی نقش داشته به این صورت که کاه را از دانه با باد جدا می کردند و به این کار بوجاری کردن می گفتند. با چنگالهای مخصوص این کار را انجام می دادند و حین آن ورد می خواندند. معتقد بودند با این اوراد باید باد را احضار کرد. قویترین ایزد در ایران زمین ایزد باد بوده است. مراسمی که اینجا صورت می گرفته و ادامه پیدا کرده شاید هنگام بوجاری کردن خرمنشان بوده است.
خودشان داستانی می گویند که در خانقاه اسماعیلیان یک پسر 12 ساله چای می ریخته است که یکباره چهره ای نورانی می بیند و به دنبال او می رود و می گوید آقا بایست تا من هم بیایم. آن مرد پاسخ می دهد هر گاه شانه در ریشت برجا ماند می توانی دنبال من بیایی. پسر شانه اش را از جیب در می آورد و به چانه نزدیک کرده در ریش نامرئیش می زند و شانه به همان صورت برجا می ماند. پس اجازه می دهد پسر تا قلّۀ کوه دنبالش برود آنگاه می گوید : از اینجا باید از من جدا شوی و پیش اهالی روستا برگردی. امّا آنها ابتدا تو را نخواهند شناخت و تو از این پس پیر آنان هستی. پسر می گوید یک نشانی بگذار که مردم بدانند تو آمده ای. مرد عصایش را به سنگ می زند و چشمه می جوشد. مردم این چشمه را مقدّس می دانند و پای همان مراسمشان را می گیرند. پیه گوسفندان قربانی را زیر یک سنگ می سوزانند تا دوده اش به سنگ بگیرد. با پنبه دوده را پاک می کنند و پس از نیّت کردن به چشمشان می کشند. سال دیگر اگر نیّتشان برآورده شده باشد گوسفند می کشند. دیگ آش نذریشان را بار می گذارند. هر کسی که گوسفند می کشد توی هر دیگ یک تکّه گوشت می اندازد و همه شان مایلند دیگ داشته باشند و در این رسم شرکت کنند.
در منطقۀ صعب العبوری ار کوه سنگ سیاهی است که معتقدند ردّ پای حضرت علی بر آن مانده و آن را مقدّس می دانند.
در نقاطی از تاجیکستان می گویند جان زمین در قالب یک خرگوش بیرون می آید. خرگوش از نمادهای ارتباط با ضمیر ناخودآگاه است. در کلیله و دمنه داستان شیر و خرگوش را داریم. چاهی که تصویر شیر در آن می افتد نماد ناخودآگاهی است و خرگوش اتّصال خودآگاهی و ناخودآگاهی را میسّر می سازد. داستان دیگری از این کتاب دربارۀ فیلی است که از برکۀ جانوران کوچک استفاده می کند. هم گیاهان دور برکه را زیر پایش از بین می برد و هم آب برکه را بی رویّه مصرف می کند. خرگوش می رود بالای تپّه و به او می گوید من نمایندۀ ماهم. عکس ماه را در آب ببین. اگر خرطومت را در آب کنی و عکس ماه بشکند بر سرت بلا نازل می شود. فیل اوّل می خندد. امّا خرطومش را که در آب می کند عکس ماه می شکند و حیوانات که در تاریکی کمین کرده بودند و خرگوش از قبل با آنها قرار گذاشته بود صدا در می آورند. فیل می ترسد و پا به فرار می گذارد. در این داستان ماه نماد ناخودآگاه و خرگوش به گفتۀ خودش نمایندۀ آن است. خورشید با علم، ماه با تخیّل و ستارگان با حواسّ در ارتباطند.
خرگوش حیوانی است که سیکلهای 28 روزه دارد.از این جهت شکار آن مکروه است که اگر هنگام خونروش شکار شود اصلاَ گوشت خوبی ندارد. می گویند خرگوش آمد نیامد دارد چون وقتی خرگوش می بینی یعنی یک دوره در زندگیت تمام شده، باید اجازه دهی دفترش بسته شود و دورهای دیگر آغاز گردد. نماد دوره عوض کردن است. مثل زمین که در این هنگام فصل باروریش تمام و دوره ای دیگر برای آن آغاز می گردد. در جشن ایستر (عید پاک) هم حتماً خرگوش در قفس نگه می دارند تا بچّه ها بگردند و آن را پیدا کنند. نماد برکت است چون خیلی بچّه زایی می کند. زود زاد و ولد می کند و چون همۀ برکات را از زمین داریم نماد زمین است.
استرا ایزدبانوی بهار ساکسونهاست. قاصد استرا پرنده ای بوده که به همه جا پرواز می کرده و آمدن بهار را خبر می داده است. یکسال که خیلی یخبندان بوده می افتد در برف و گیر می کند و بالهایش یخ می زند. استرا که می بیند بهار به بسیاری از سرزمینها نرسیده همه جا را دنبال پرنده اش می گردد و آن را پیدا می کند، در حالی که بالهایش یخ زده بوده و دیگر توانایی پرواز نداشته. پس او را تبدیل به خرگوش می کند، امّا قابلیت تخم گذاری او باقی می ماند. برای همین خرگوش عید پاک در کنار تخم مرغهای رنگی است. بنا بر این داستان خرگوش قاصد بهار نیز می باشد.
«دیزباد مطن ماست» این محتوای بی حساب و کتاب را تنها به عنوان یک یادداشت پراکنده و بی سند می پذیرد و لاغیر!
فتح قله 3 هزار متری قجغر دیزباد بالا توسط گروه کوهنوردی سالار
مورخ 14/3/1392 بار دیگر گروه کوهنوردی سالار مطابق سنت سالانه این گروه قجغر را فتح کردند. عباس کریمی در وبلاگ دیزباد سفلی، دو گزارش تصویری مفصل از فتح قجغر منتشر کرده که می توانید با مراجعه به لینک این سایت عکس های آن را مشاهده کنید.
در گزارش این صعود آمده است:
برفراز قله قوچ گرد یکی از قلل بینالود
این صعود در روز رحلت حضرت امام خمینی (ره) همه ساله توسط این گروه انجام میپذیرد.
کوهنوردی از آن دسته از ورزشهاست که علاوه بر ایجاد شادابی و نشاط موجب افزایش صبر، اراده و تقویت قوای فکری در انسان می شود و لذت ایستادن بر فراز کوه نیز وصف نشدنی است و بویژه زمانی که یک مجموعه همگام با هم به این موفقیت دست یابند احساس همدلی و مودت میان آنان بوجود می آید که در نهایت موجب تقویت کار گروهی و تعامل بیشتر در جهت دستیابی به اهداف خواهد شد.
قله قوچ‌گرد در شرق رشته کوه های بینالود قرار دارد .
قله قوچ گر با ارتفاع ۳۰۰۰متر یکی از فنی ترین قله های ایران می باشد که بین روستا های گرینه و چناران و دیزباد و در جنوب رشته کوه بینالود واقع شده است و از کوههای معروف این رشته کوه محسوب می شود. این قله به دلیل ارتفاع و شکل منحصر به خود باعث گردیده که کوهنوردان هنگام صعود از تجهیزات فنی استفاده کنند.
در این صعود موفقیت آمیز که در روز سه شنبه چهاردهم خرداد ماه ۱۳۹۲، ساعت 5 بامداد آغاز شد و در نهایت ساعت 17 بعدازظهربا موفقیت پایان یافت.
این نکته نیز خالی از لطف نمی باشد که صعود با توجه به شروع از خود روستای دیزباد با بیش از ۶ کیلومتر بیشتر پیاده روی درکو ه های اطراف جهت رسیدن به مبدا صعود صورت گرفته است.
در گزارش دوم عباس کریمی نوشته است:
برفراز قله قوچ گرد یکی از قلل بینالود
در این صعود تعدادی از کارمندان آستان قدس رضوی حضور داشتند. قله قوچ گر با ارتفاع ۳۰۰۰متر یکی از فنی ترین قله های ایران می باشد که بین روستا های گرینه و چناران و دیزباد و در جنوب رشته کوه بینالود واقع شده است و از کوههای معروف این رشته کوه محسوب می شود. این قله به دلیل ارتفاع و شکل منحصر به خود باعث گردیده که کوهنوردان هنگام صعود از تجهیزات فنی استفاده کنند.
در این صعود موفقیت آمیز که در روزجمعه مورخ ۲/۲/۱۳۹۲، ساعت 5 بامداد آغاز شد و در نهایت ساعت 17 بعدازظهربا موفقیت پایان یافت.این نکته نیز خالی از لطف نمی باشد که صعود با توجه به شروع از خود روستای دیزباد با بیش از ۶ کیلومتر بیشتر پیاده روی درکو ه های اطراف جهت رسیدن به مبدا صعود صورت گرفته است.
دیزباد بالا در باشگاه کوهنوردی آرش بابل
سایت باشگاه کوهنوردی آرش بابل در ابتدای گزارش صعود این تیم از رشته کوه بینالود به دیزباد بالا پرداخته است. اگر چه این گروه هرگز به دیزباد نیامده اند، معرفی آنها از بینالود شامل دیزباد بالا هم شده است. مقدمه گزارش سفر صعود به بینالود را با هم مرور می کنیم.
رشته کوه بینالود:
بلندترین نقطه رشته کوه بینالود، قله شیرباد با بلندی ۳۴۲۰متر است که در شمال روستای بوژان(شمال شرقی شهر نیشابور)قرار گرفته‌است. ولی قله بینالود با وجود ارتفاع کمتر از آن معروفیت بیشتری دارد. رشته کوه بینالود به طول تقریبی ۱۳۰ کیلومتر از شمال شهر نیشابور تا جنوب غربی شهر قوچان کشیده شده‌است. و جلگه و دشت نیشابور را از دشت مشهد و قوچان جدا می‌نماید. سه رود خانه دائمی کشف رود، اترک و کال شور از این رشته کوه سرچشمه می‌گیرند. افزون بر این رودخانه‌های نسبتاً کم آبی همچون رودخانه‌های میرآباد، زشک و طرقبه، اخلمد، بوژان، خرو علیا، بار، و دیزباد علیا در دره‌های خرم این منطقه جریان دارند که بخش اعظم آب آنها صرف آبیاری باغها و زمینهای کشاورزی می‌شود.
ریواس از معروفترین و مرغوبترین گیاهان خودروی این رشته کوه بشمار می‌رود. و در بخش شمال غربی رشته کوه بینالود پوشش درختچه‌های ارس بشکل تنگ دیده می‌شود.برف و یخ حاصل از بارشهای زمستانه و بهاره غالباً تا اواسط فصل تابستان در قله‌ها باقی می‌ماند. روستاها و تابستانگاه‌های زیبایی همچون بوژان، اخلمد، زشک و طرقبه، خرو، بار و دیزباد در دامنه این رشته کوه از چشم اندازه‌های بی مانند و بدیعی برخوردارند.
به طور کلی رشته کوه بینالود در شمال شرق ایران، همانند دیواری بلند، دو دشت وسیع و حاصلخیز مشهد و نیشابور را از یکدیگر جدا کرده است. این رشته کوه با آب و هوای سرد کوهستانی و دره های خوش آب و هوا و قله های بلند نظیر بینالود و شیرباد و فلسکه تامین کننده آب شهرهای مشهد، نیشابور، چناران و روستاهای کوه پایه اش می باشد.
قله بینالود با ارتفاع حدود ۳۳۰۰ متر با شکوهی وصف ناپذیر در شمال شهر تاریخی نیشابور قرار گرفته است.
بینالود به معنی کوهی است که بین دو دشت قرار گرفته و آنها را از هم جدا کرده که یکی دشت مشهد و دیگری دشت نیشابور است. افراد محلی به آن بینالوت یا بنلی نیز می گویند.
پوشش گیاهی و جانوری منطقه:
بدلیل آب و هوای خوش و معتدل، منطقه از پوشش گیاهی مناسبی برخوردار است، و گیاهان خودروی زیادی در منطقه وجود دارند، از قبیل: گون، ریواس ، آویشن ، زرشک کوهی، تمشک دم گاو ، زیره کوهی ، گلپر، و موسیر. بدلیل وجود همین تنوع گیاهی، منطقه دارای پوشش جانوری مناسبی نیز هست، و از جمله حیواناتی مانند قوچ، میش، عقاب، پلنگ، گرگ، شغال و روباه را می توان در این ناحیه مشاهده کرد.