دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.فراخوان طراحی معماری نخستین نماد فرهنگ و هنر دیزباد؛ «برج ناصر خسرو»
«دیزباد وطن ماست»- همان گونه که از حدود یکسال قبل از طریق کانالهای اطلاع رسانی شورای اسلامی دیزباد اعلام شده است، ایجاد بوستان پیش تختگاه طرح مشترکی بین دهیاری و منابع طبیعی و گردشگری است و دارای بخش های متعددی است که به ترتیب اولویت و با تخصیص اعتبار از منابع ذیربط اجرا می شود. نقشه کلی طرح و جانمایی هر کدام از بخش های سایت تهیه شده است که به زودی منتشر می شود. یکی از پروژه های تعریف شده، ایجاد جنگل در مناطقی است که شیب تندی داشته و برای سایر پروژه ها مناسب نیستند. این بخش در پاییز سال گذشته و با کاشت حدود هزار اصله نهال و با همکاری بی نظیر مردم اجرا شد و در آن روز هر دیزبادی به نام خود نهالی غرس کرد که در حقیقت نهال دوستی بر زمین کاشتند.
در بوستان پیش تختگاه سعی شده است بخشهای مختلفی طراحی شود که این پروژه ها می بایست علاوه بر مسائل محیط زیستی و منابع طبیعی و گردشگری، فرهنگ، تاریخ و آداب و رسوم دیزبادی را نیز نمایان سازد. در بخشی از این پروژه ایجاد برجی نمادین در منتهی الیه ضلع شمال شرقی و در خط الراس جغرافیایی قسمت پایین بوستان در نظر گرفته شده است. محل ساخت برج دقیقا در همان محل برج قبلی (رو به روی مدرسه ناصر خسرو) پیش بینی شده است که از لحاظ رویت از اغلب نقاط روستا قابل مشاهده باشد. اعتبار ساخت بخشی از این برج از محل خودیاری تعدادی از دیزبادی های گرامی غالبا مقیم خارج از کشور تامین شده است.
دهیاری و شورای اسلامی دیزباد طی پیامی از کلیه دیزبادی های داخل و خارج از کشور، صاحب نظران و کارشناسان و اهل فن در حوزه معماری خواسته است نظرات و پیشنهادها و یا ارائه طرح خود را از طریق کانالهای اطلاع رسانی از تاریخ 14 مهر ماه به مدت 15 روز اعلام نمایند.
همچنین کسانی که مایل به همکاری مالی در این پروژه می باشند میتوانند کمک های خود را به شماره ملت کارت 5843- 5120- 3372 -6104 و یا شماره حساب 34542111880.12 موسسه ثامن (تعاونی اعتبار ثامن الائمه) واریز نموده و طی تماس تلفنی به هر یک از اعضای شورا و دهیاری اطلاع دهند.
علاقه مندانی که تمایل به همکاری در طراحی برج دارند، به نکات ذیل توجه فرمایند:
1 – ارتفاع برج حدود 10 متر از سطح زمین باشد .
2 – طراحی سنتی و در ساخت غالبا از مصالح محلی استفاده شود.
3 - سابقه علمی و فرهنگی و قدمت مدرسه ناصر خسرو دیزباد مدنظر قرار گیرد.
4 – بیانگر نمادی از تاریخ، محیط زیست و فرهنگ دیزباد باشد.
5 – حتی الامکان تدابیر لازم جهت نصب تجهیزات نور و صدا در نظر گرفته شود.
6 – مساحت کل محدوده برج 40 متر مربع ( 8 *5 )
7 – نقشه هوایی و تصاویر پیرامون سایت به ایمیل علاقه مندان ارسال خواهد شد. از این رو دوستانی که مایل به شرکت در این فراخوان هستند می توانند با فرستادن ایمیل خود در فیس بوک یا سایت رسمی شورا، مدارک یاد شده را دریافت نمایند.
8 - معیار گزینش طرح برتر، به رای عمومی گذاشته شدن آنها در فیس بوک و پسند شدن آنها از سوی مخاطبان است.
9 - نام طراح به عنوان نمادی از اندیشه و تفکر خلاق ایشان در ساخت طرح ذکر خواهد شد.
10 - هدایایی به رسم یادبود به عزیزان اهدا خواهد گردید.
11- شیوه ارایه طرح ها به صورت ارسال فایل های تصویری JPEG در فیس بوک شورای اسلامی دیزباد بالا است و ترجیح بر آن است که هم تصاویر شب و هم روز پروژه ارایه گردند.
گفتنی است مسئولین اجرایی نسبت به ساخت طرح برتر آزادی عمل دارند.
استراتژی های توسعه دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- توسعه دیزباد امروز نیازمند کار و تلاش علمی است. این نیست که یک نفر بگوید من دلم برای دیزباد می سوزد و بنابراین می توانم دیزباد را به توسعه برسانم.
یکی از مسائلی که در شوراهای قبلی با آن روبرو بودیم و شاید کار به طوری که باید پیش نمی رفت، عدم وجود یک رویکرد علمی در مساله توسعه بود.
در شورای جدید این مساله احیا شده است و خوشبختانه رویکردی علمی نسبت به مسائل وجود دارد. همچنین باید در نظر داشت که توسعه دیزباد مستلزم رویکردی استراتژیک است. استراتژیک به این معنا که نباید صبر کنیم که فصل شیوع آفات برسد و آنگاه ببینیم که منفعلانه چه می خواهیم انجام دهیم. بلکه باید با برنامه ریزی و بررسی شرایط پیش بینی کنیم. در این یادداشت مقاله ای را در باب توسعه روستایی از فاضلی منتشر می کنم که می تواند در این خصوص چشم اندازهای جدیدی را فراروی مسئولان و تصمیم سازان دیزبادی و مردم دیزباد قرار دهد.
استراتژی‌های توسعه روستایی دیزباد علیای نیشابور
کشورها و مناطق مختلف جهان, متناسب با شرایط و اولویت‌ها, رویکردها و استراتژی‌های توسعه روستایی متفاوتی را در پیش گرفته‌اند. قطعاً نمی‌توان بدون درنظرگرفتن تجربیات جهانی در این زمینه و با تمرکز صِرف بر اشتغالزایی در روستاها (بدون درنظر گرفتن استراتژی توسعه روستایی) توفیق چندانی بدست آورد (که پایدار و ماندگار نیز باشد). چون اشتغالزایی و کارآفرینی در فضایی مستعد رخ می‌دهد و بدون وجود آن فضا عملاً نمی‌توان متوقع موفقیتی پایدار بود. رویکردها و استراتژی‌های توسعه روستایی را اینگونه میتوان تقسیم‌بندی نمود.
ادامه مطلب ...
توسعه پایدار در روستای دیزباد؛ چرا؟ چگونه؟
«دیزباد وطن ماست»- امروز حرف های زیادی در جهان در باب توسعه پایدار زده می شود. دیزباد نیز یکی از آن جاهایی است که مردمش و مسئولانش به توسعه پایدار می اندیشند.
شاید در ابتدا وقتی می خواستیم توسعه را توضیح دهیم و بگوییم که دیزباد را توسعه یافته می خواهیم، این فکر به ذهن متبادر می شد که دیزباد توسعه یافته یعنی «شهر دیزباد»!!! شهر دیزباد چیزی خواستنی نیست.
روستا باید اقتضائات خودش را داشته باشد اما الزامی برای عقب ماندگی روستا نیست. در واقع روستا باید جایی باشد که همچنان پاک و با صفا باقی بماند و این دقیقا مفهوم توسعه پایدار است. در این یادداشت به طور اختصار مروری مجدد بر مقوله توسعه پایدار می اندازیم. مقوله ای که امروز در صدر توجهات تمام دیزبادی ها قرار دارد و باید همچنان قرار داشته باشد.
فراموشی توسعه پایدار یعنی فراموشی محیط زیست، فراموشی زیست بوم، فراموشی اکوسیستم و به معنای از دست دادن همه آنهاست.
توسعه روستایی دیزباد
عبارت است از افزایش کمی ثروت و تحول کیفی نظام اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی روستا. معنای لغوی توسعه حاوی مفاهیم و اشارات روشنی دایر بر پیشرفت، بسط، ترقی، نمو و نیز گسترش دامنه فعالیت ها است به عبارتی توسعه عبارت است از درجه ای از تحول که جامعه را براساس ویژگیهای مربوط برای نیل به آرمانها و اهداف خود هدایت می کند. (شهبازی،1372: 8).
مفهوم توسعه پایدار دیزباد
توسعه پایدار برای اولین بار در اواسط دهه1970 توسط باربارا مطرح شد و این مفهوم کلی با استراتژی حفاظت جهانی، به صورت گسترده ای مورد بحث قرار گرفت تا محافظت از منابع و محیط زیست را در راستای ایفای نقش ارتقاء رفاه انسانی به نحو مطلوب مدیریت نماید(بارو. جی. سی،1376: 45).
یکپارچگی انسان و محیط از سده های دور مورد توجه بوده است و در پایان سده نوزدهم میلادی ارنست هگل(جانورشناس آلمانی و مبتکر اصطلاح اکولوژی)کوشید تا صورتی مدرن و علمی به این گونه آموزه ها و مباحث ببخشد. از این رو می توان ادعا نمود که بحث های پایداری در روندهای توسعه یا توسعه پایدار ریشه در مطالعات زیست شناسان و محیط شناسان دارد و سپس از آن طریق به مقولات اقتصادی، اجتماعی و کالبد تزریق شده است (سعیدی،1377: 17). در ابتدای گسترش این پدیده سازمانهای دست اندرکار محیط زیست و منابع طبیعی طرح و برنامه ریزی آن را در دست داشتند و تفکر غالب بر حفظ محیط منابع طبیعی دور می زد از جمله این سازمانها و مراکز کمسیون بین المللی محیط زیست و توسعه(WCED) است که به کمسیون برانت لند مشهور است. این کمسیون در سال 1987 توسعه پایدار را چنین تعریف کرد: توسعه ای که نیازهای فعلی را بدون خدشه دار کردن توانایی نسل آینده برای برآورده ساختن نیازهای خود بدآورده نماید(الیوت،1387: 57). این کمسیون همچنین مسائل محوری و شرایط ضروری برای توسعه پایدار را جمعیت و توسعه، امنیت غذایی، انرژی، صنعت و چالشهای شهری عنوان کرده است.
کمسیون جهانی محیط زیست و توسعه نیز اهداف و کارکردی توسعه پایدار را وسیع و به شرح زیر دانسته است:
افزایش رشد، تغییر کیفیت رشد، رفع نیازهای ضروری، اشتغال، غذا، انرژی، آب و بهداشت، کنترل جمعیت در یک حد پایدار، حفاظت و نگهداری منابع طبیعی، دگرگونی تکنولوژی، در نظر قرار دان توأم محیط زیست و اقتصاد در تصمیم گیری ها، دگرگون کردن روابط بین المللی اقتصاد و مشارکتی کردن توسعه (رحمانی،1374: 53).
اهداف رشد اقتصادی در اولویت است چرا که نظریه مناسب با رشد اقتصادی در توسعه پایدارآن است که فقر موجب بهره برداری شدید از منابع محیط زیست و منابع طبیعی می شود. بنابراین رشد اقتصادی مهمترین عامل در رسیدن به توسعه پایدار است که این رشد امروزه موجب تخریب شدید محیط زیست و منابع ان گردیده است که از آن جمله می توان به نابودی پوشش گیاهی و جنگلی، آلودگی هوا، بهره برداری از منابع سوخت فسیلی و در تمام کشورها بویژه در کشورهای جهان سوم بیان کرد(پاپلی یزدی و ابراهیمی،1388: 51).
اصطلاح توسعه پایدار به معنی آن است که درسهای در باب اکولوژی می تواند و باید در روندهای اقتصادی بکار گرفته شود. که شامل ایده های استراتژی حفاظت از محیط جهانی و ایجاد محیطی منطقی است که در آن ادعای توسعه به منظور پیشبرد کیفیت جنبه های حیات مورد چالش و آزمایش قرار می گیرد. در عین حال باید توجه داشت این مفهوم، مفهوم جدیدی نیست. از دوره های ما قبل تاریخ ، بسیاری از مردم از محدودیتهای محیطی و برخی استراتژی های تکامل موفقیت آمیز و دراز مدت بقائ همچون مدیریت بهینه و حسن تدبیر مناسب آگاهی داشته است. تفکر علمی و فراگیر در زمینه ملاحظات همبسته محیطی در امر توسعه، از اوایل سالهای 1960 شکل گرفت. گزارش برانت لند(کمسیون جهانی محیط زیست و توسعه،1987)
توسعه پایدار را به عنوان میدان و عرصه مبارزات سیاسی – اقتصادی تعبیر می کند که در ان علاقه و تمایل به محیط (که در اواسط دهه 1970 اهمیت خود را از دست داد بود) مجددا برانگیخته شد و پیروی از یک آیین نوین کل نگرانه ای که رشد اقتصادی و حفظ محیط زیست را بطور یکپارچه مورد توجه قرار می دهد. مطرح گردید. گزارش مذکور براین نکته تاکید دارد که همه کشورها اعم از غنی و فقیر می بایست از محیط زیست محافظت کنند، فقر را کاهش دهند و توجه داشته باشنداین امری اساسی و حیاتی است و فشاری بر توسعه وارد نمی آورد. از موارد مطرح شده در این کمسیون توجه به علل مسایل محیط زیستی به عوض آثار تنزل یافتن محیط زیست است. با وجود این، گزارشی از تخریب گسترده محیطی در جلسه ارائه شد. آنها خوشبینانه بر این بارو بودند که، به شرط ایجاد یک تعهد و هماهنگی جهانی، آینده ای مطمئن برای همگان امکانپذیر است. هر چند کمسیون جهانی محیط زیست و توسعه اولین گروهی نبود که واژه توسعه پایدار را به کار می برد، کمسیون جهانی محیط زیست توسعه پایدار را به عنوان الگویی که نیازهای که نیازهای بشر را بدون از بین بردن توانایی نسلهای اینده تامین می کند، تعریف کرد. در عین حال همین تعریف ساده از توسعه پایدار توسط کمسیون، باعث مشخص نمودن گامهای عملی توسعه پایدار شد(زینی وند،1378: 18و 19).
توسعه پایدار روستایی دیزباد
توسعه پایدار روستایی فرآیندی است که ارتقائ همه جانبه حیات روستایی را از طریق زمینه سازی و ترغیب فعالیتهای همساز با قابلیتها و تنگناهای محیطی(به مفهوم عام آن) مورد تاکید قرار می دهد. در همین رابطه، مهمترین هدف توسعه پایدار روستایی عبارت خواهد بود از قابل زیست کردن عرصه‌های زندگی برای نسلهای فعلی و آینده با تاکید خاص بر بهبود و توسعه مداوم روابط انسانی- محیطی. اگر چنین برداشتی را بپذیریم، آنگاه نه باید و نه میتوان توسعه روستایی را در افزایشهای کمی درآمد، تولید و یا برخورداری از واحدهای خدماتی خلاصه نمود.توسعه پایدار روستایی جنبه‌های گوناگونی چون ساختار و روابط محیطی – اکولوژیک، ساختار و روابط کالبدی – فضایی، ساختار و روابط اجتماعی فرهنگی و ساختار و روابط اقتصادی را شامل می شود ولی زمینه سازیهای ساختاری نظیر سیاستگذاریها، برنامه‌ریزیها، تخصیص اعتبارات و مانند آن می تواند به کارکرد صحیح این فرآیند بیانجامد(جزوه کلاسی دکتر عزیزپور1390).
پیش شرطهای مهم توسعه پایدار روستایی دیزباد
بر اساس تجربیات اخیر، پنج شرط مهم برای موفقیت توسعه پایدار روستایی مد نظر گرفته است که عبارت است از:
1- نگرش فرایندی به آموزش
2 - اولویت دادن به مردم، قانون، حقوق افراد و منابع آنها
3- امنیت
4- پایداری از طریق خود اتکائی
5- به فعلیت در آوردن استعدادها، تعهد و تدارم آن در مجریان توسعه (زینی وند،1378: 18و 19).
منابع:
- پاپلی یزدی، محمد حسن و ابراهیمی، محمد امیر(1381)، نظریه های توسعه روستایی، انتشارات سمت.
- آسایش، حسین (1379)، اصول و روشهای برنامه ریزی ناحیه ای، چاپ چهارم، دانشگاه پیام نور
- افراخته، حسن (1387)، مقدمه ای بر برنامه ریزی سکونتگاههای روستایی، انتشارات گنج هنر.
- بارو، جی، سی(1376)، توسعه پایدار مفهوم ارزش و عمل، ترجمه سید علی بدری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره44، انتشارات آستان قدس رضوی.
سعیدی، عباس(1377)، توسعه پایدار و ناپایدار توسعه روستایی، فصلنامه تحقیقات مسکن و انقلاب، شماره77.
- سعیدی، عباس(1387)،سطح بندی روستاهای کشور،تهران ،معاونت عمران روستایی.
- مطیعی لنگرودی، حسن (1382)، برنامه ریزی روستایی، جهاد دانشگاهی، مشهد. 0- مهندسان مشاور پارس ویستا(1381)، سرانه کاربری های شهری، جلد اول، مطالعات نظری و تجارت جهانی، سازمان شهرداری های کشور.
یـاد بـاد آن روزگاران (دیزباد کهن) یـاد بـاد
خصوصیات و ضروریات توسعه روستای دیزباد نیشابور
«دیزباد وطن ماست»- توسعه پایدار دیزباد که در میثاق نامه شورای اسلامی و دهیاری دیزباد آمده است، یکی از آن دسته مفاهیمی می باشد که هرچه در باب آن بنویسیم و آن را روشن تر کنیم بهتر می توانیم به خواست اصلی شورای اسلامی پی ببریم.
در واقع اگر مردم دیزباد بتوانند توسعه پایدار را به عنوان یک خط مشی جدی و به صورت جاری در دیزباد ببینند، می توانیم چشم اندازهای روشنی را فراروی دیزبادی آینده داشته باشیم.
در این یادداشت به خصوصیات و ضروریات توسعه روستای دیزباد نیشابور می پردازیم که البته می تواند در تمام روستاها کاربرد داشته باشد.
با توجه به تعاریف و دیدگاه های مختلف در مورد مفهوم توسعه و توسعه روستایی می توان بر این نکته تاکید کرد که توسعه روستایی باید دارای خصوصیات زیر باشد:
1- توسعه باید تغییری در جهت بهبود شرایط برای اکثریت مردم باشد.
2- مردمی که از توسعه نفع می برند باید بیش از مردمی باشند که از آن متضرر می شوند.
3- توسعه دست کم باید مردم را نسبت به تامین حداقل نیازهای زندگی یا نیازهای ضروری زندگی مطمئن سازد.
4 – توسعه باید نیازهای مردم هماهنگی و مطابقت داشته باشد.
5 - توسعه باید بهبود طولانی و مستمر را به ارمغان بیاورد.
6 – توسعه باید باعث تشویق خود اتکایی گردد.
7 – توسعه نباید باعث تخریب محیط زیست طبیعی شود.(این در واقع همان مفهوم توسعه پایدار در دیزباد است که باید لحاظ شود.)
ضرورت های توسعه روستایی
مهمترین ضرورت های توسعه روستایی از دیدگاه برخی صاحبنظران عبارتند از:
1- یکی از ضرورت های توسعه روستایی مسئله انسانی بودن توسعه است، جمع کثیری از این انسان ها در فضاهای روستایی زندگی می کنند بطوریکه در گذر تاریخ از توانمندی های توسعه محروم بوده اند، به لحاظ انسانی لازم است، که آنها هم همپای انسان های دیگری که در جامعه و فضای دیگر زندگی می کنند، به توسعه دست یابند.
2- نکته دوم فرهنگ تولید گری است، که در ساختار روستا وجود دارد و بخش عمده ای از مواد غذایی جامعه را تامین می کنند و به ویژه اینکه امروزه امنیت غذایی به عنوان یکی از اهداف اولیه توسعه پایدار ، ملی و روستایی مطرح است.
3- از بعد زیست محیطی نیز ضرورت توجه به توسعه روستایی مطرح است، زیرا به دلیل پراکندگی روستاها در سطوح مختلف کشور و جهان، که این پراکنش خود نوعی آمایش سرزمین را می طلبد که در آن چارچوب انسان ها رابطه خود را با محیط بهینه می کنند و در حفظ محیط می کوشند.
4- یکی دیگر از ضرورت های توسعه روستایی وجود فقر در بیشتر روستاهاست، و بنابراین یکی دیگر از اهداف توسعه روستایی کاهش فقر است،چرا که بیش از هشتصد میلیون نفر از مردم جهان در روستا زندگی می کنند که به لحاظ امنیت غذایی زیر خط فقر هستند.
5- از بعد اصل مکمل بودن مکانها نیز ضرورت توجه به توسعه روستایی مطرح می گردد، اصل مکمل بودن مکان ها یعنی ارتباط مکان ها با یکدیگر برای رفع نیازهای خود، به عبارت دیگر بدون توجه به روستا نمی توان مشکلات شهر را هم حل کرد، پس اصل مکمل بودن مکان ها یا نظام سلسله مراتب سکونتگاهی یا ارتباط شهر و روستا ضرورت توجه به روستا را مطرح می سازد.
6- با توجه به روابط متقابل جوامع، کوچکترین بحران و تنش در جوامع و روستاها تاثیر متقابلی بر سایر جوامع و شهرها می گذارد، بنابراین از بعد سیاسی هم نیز ضرورت توجه به توسعه روستایی مطرح است، یعنی انتقال بخران از شهر به روستا و یا در چگونگی پخش بحران نیز به این مسئله توجه کرد.
7- از ضرورت های دیگر توسعه روستایی بحث مشارکت است یا مردمی بودن آن است، یعنی مشارکت در چهارچوب مکانی هم یک اصل است که از اهداف اصلی توسعه پایدار است که به توسعه مردم گرا تاکید می کند.
8- توسعه کشاورزی هم یکی از ضرورت های توسعه روستایی است، بویژه اینکه بخش عمده تولیدات کشاورزی به ویژه غذایی، تولیدات روستایی است، در اینجا هم پیوند خاصی با توسعه روستایی دیده می شود (افتخاری، 1386، 9-4).
منبع:
رکن الدین افتخاری و دیگران(1386)، نگرش نو به مدیریت روستایی با تاکید بر نهادهای تاثیر گذار،فصلنامه علمی پژوهشی روستا و توسعه، شماره 2.
جمعه پور، محمود(1384)، مقدمه ای بر برنامه ریزی توسعه روستایی ، انتشارات سمت، تهران