دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.اکو توریسم دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- اکو توریسم دیزباد با نگاهی به فردا عنوان یادداشتی از هادی میرشاهی است که در تاریخ شنبه9/9/1398 منتشر شد.
به گزارش دیزباد وطن ماست، در این یادداشت هادی میرشاهی سعی می کند تا با نشان دادن نمونه های موفق از اکوتوریسم، راهی را برای توسعه اکوتوریسم در دیزباد بگشاید.
ابیانه ، ماسوله ، کندوان ، کنگ و دیزباد و شاید بسیاری از روستاهای ایران که هنوز به خوبی شناخته نشده اند، دارای ویژگیهای اصیل معماری ایرانی هستند که بیانگر الگوی زندگی مردم آن مناطق بوده است. این الگوها و مصادیق می توانند مشکلات زیادی از زندگی امروزی را حل کند.
ابیانه ، ماسوله ، کنگ و دیزباد و سایر روستاهای کوهپایه ای می توانند جوابهای مناسبی به وضعیت تراکم در شهرهای آینده ما باشند ولی این الگوها و مفاهیم باید از دل مصادیق بیرون بیایند و برای زندگی امروز طراحی شوند ، شاید چنین اماکنی که برگرفته از معماری بومی و سنتی می باشند علاوه بر اینکه حال و هوای روستایی را به مخاطب منتقل می کنند الگویی برای ساخت و سازها بوده و راه حلّی برای بسیاری از مشکلات شهرنشینی باشد.
دیزباد علاوه بر ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی ، محیطی قابل تعمق و دارای ویپزگیهای منحصر بفرد دیگری است که همانا بهره جستن از وضعیت طبیعی و انتخاب موقعیت سوق الجیشی ، تقسیم بندی ساختار بافت محیطی بصورت محله بندی و ایجاد همسایه محوری ، استفاده از شیب زمین برای خلق یک بافت پله کانی و منحصر بفرد تعریف شده است.
مجموعه ای غنی که نمی توان به راحتی قسمتی را انتخاب و بقیه رارها کردو حتی نمی توان کالبد ساخت و ساز را مورد توجه قرار داد و محیط پیرامون و بستر فرم پذیری روستا را مورد عنایت قرار نداد.
پس از شناخت کلیاتی از جمله ویژگیهای جغرافیایی ـ طبیعی و ویژگیهای اجتماعی ـ فرهنگی و همچنین شناخت کلیاتی از پتانسیلها و جاذبه های روستای دیزباد به بررسی کالبد روستا موردنظر می پردازیم.
این شناخت شامل بافت شناسی در مقیاس تک بنا و کلِ بافت ، شناخت هسته اولیه روستا ، مراحل توسعه و تکوین بافت ، گونه شناسی و سرانه کاربریها ، شناخت نحوه ترکیب کاربریها ، کیفیت بناها، مالکیت اراضی(رعیتی)، شبکه دسترسی درون بافت و بیرون بافت روستا ، ویژگیهای کمی و کیفی بناها ، تکنولوژی تولید و ساخت مصالح ساختمانی ، یاوری و فرهنگ تعاون و ... از جمله مسائلی است که تصویری صحیح تر برای تحقیق بررسی روستا می دهد .
آنچه در آینده خواهد آمد مبتنی بر مطالعات میدانی است که مطالعات میدانی در حوزه شناخت روستا انجام گرفته است. همچنین مطالعات میدانی در قالب مصاحبه و گفتگو با آگاهان و ریش سفیدان و پیشکسوتان دیزباد می باشد.
در مرحله بعدی مطالعات کتابخانه ای که معدود آثار در زمینه دیزباد می باشد اعداد و ارقام معمولاً از نشریات و روزنامه ها و آمار دوایر ذیربط می باشد که توسط مراجع رسمی و دولتی انتشار یافته است.
در بالا دست این مطالعات میتوان یک زون تفریحی ـ توریستی را تعریف کرد و با این سابقه تاریخی در مسیر جاده ابریشم واقع شده است و مهم تر اینکه از نظر آب وهوایی بی نظیر است.
1-دیزبادیک سرزمین دارای منابع آبی ,خوش آب وهوا ودارای ویژگی های منحصربفردازلحاظ طبیعی وانسانی است باتوّجه باینکه سایرمناطق همجوار خشک ونیمه خشک میباشد .
2-پوشش گیاهی که میبایست درحفظ آن کوشیدوشاهد نسل منقرضی ازتیره گیاهان کوهی ورودخانه ای مثل "کُمبول" دربیشه هایِ بید وسپیدار ویا "تیرکُمو "درسطح کوهستان نبود .
3-اگر دررودخانه هابندهای بتونی دوسه متری احداث شودباکمبودآب وخشک سالی روبرو نخواهیم بود .حتّی میتوان درپشت سدهاماهی پرورش داد .
3-اکوتوریسم یاطبیعت گردی وکوه پیمایی بقلل مرتفع مثل قجقر .
4-صددرصد باسواد بودن مردم دیزباد که بخوب وبد تورسیت ها کاری ندا شته وبعبارتی فضول کارمردم رهگذرنیستند
5-رفتارومنش مردم دیزباد زبانزد مردم منطقه می باشد .
6- آثار وابنیه تاریخی که درحفاطت آن تو جّهی نشده است .
7- پوشش درختان درمعابر وحوزه چشم اندازها مناظربدیعی را بوجود آورده است .
مردم شهرنشین مثل شهرستانهای مشهد ,نیشابور ,ملک آباددوست دارندازتردّد ودود وسائط نقلیّه,هیاهوی شهری ,گرمای بیحد وحصرتابستان فرارکرده وبه محیط امن وآرام طبیعت پناه ببرند.
دیزباد دارای طبیعتی زیبا ,صدای آب رودخانه ,وجود کوهها ی مرتفع ودرختان سربفلک کشیده ,صدای پرندگان وبافت سنّتی ومطبّق از ویژگی های دیزباد میباشد .
هرتازه واردی این پتانسل هارامشاهده نمود خود بخودجذب این بدایع شده وعلاقه مند میشوداسکان موقّتی برایش فراهم شود .ایجادزیرساختهاواعمال مدیّریت ازالزامات اولیّه میباشد
میدانیم که امروز درآمدحاصل ازتوریسم دردنیای اقتصادحرف اوّل رامیزند .
روزی روزگاری نفت حرف اوّل را میزدباجانشین نمودن انرژی های دیگرازجمله انرژی خورشید جایش رابه صنعت اتومبیل واگذارنمود .امروزصنعت توریسم باهرصنعتی رقابت کرده وجلوداری میکند .
درحال حاضروقتی برنامه یکساله واردین بدیزبادرا ازجمله کوهنوردها را مورد بررسی قراردهیم چون مدیریّت نشده هیچگونه توجیه اقتصادی نداشته بلکه زیانهای زیست محیطی رابهراه داشته است .
جذب توریست های دلاری که شب دردیزباد اسکان بگیرندهدف اصلی برنامه توریسم بوده که بایستی مقدّمات و زیرساختهای لازم فراهم شود .
دیزباد در سایت آگرونیک
«دیزباد وطن ماست»- سایت آگرونیک به نقل از سلامت نیوز در باب دیزباد مطلب جالبی را منتشر کرده که در این نوشتار به آن می پردازیم.
در این سایت آمده است: دیزباد روستایی که با ترویج کشاورزی ارگانیک، محیط‌زیست را زنده نگه داشته است.
در این مسیر کوهستانی، مسحور سرسبزی مراتع رشته‌کوه بینالود خواهید شد و چنانچه راه را تا انتها دنبال کنید به منطقه‌ای می‌رسید پوشیده از انبوه درختان که به حکم پادشاه فصل‌ها، برگ‌هایشان به رنگ زرد و نارنجی و قرمز درآمده و جلوه زیبایی را به طبیعت آن بخشیده است. میان این درختان، روستایی قرار دارد که خانه‌های آن همچون ماسوله، به صورت پلکانی روی هم قرار گرفته‌اند. نام این روستا دیزباد بالاست. ابتدای جاده اصلی روستا، تصویر پیرمرد و پیرزنی روستایی به چشم می‌خورد که با لبخندی گرم ورود شما را به دیزباد بالا خوشامد می‌گویند. جاده را که ادامه دهید نگاهتان به تصویر پیرمردی می‌افتد که دعای خیرش را نثار همه مهمانان دیزباد میکند و در تابلوی بعدی، پیرمردی را می‌بینید که به شما هشدارهای محیط‌زیستی می‌دهد و می‌گوید: مبادا شکار، مبادا تبر بر درخت و بهار، محیط و زمین را نکو پاک دار. وقتی با یکی از اهالی دیزباد بالا درباره فلسفه تابلوهای ابتدایی مسیر صحبت می‌کنیم می‌گوید دیزبادی‌ها دغدغه اصلی‌شان حفظ منابع طبیعی و محیط‌زیست است و اگر کسی بخواهد نگاه چپ به محیط پاک روستا بیندازد، کلاهمان توی هم خواهد رفت. او تاکید میکند مردمان این دیار می‌خواهند با مراقبت از آب، مراتع و دیگر مواهب خدادادی، به‌جای یک روستای خشک و مخروبه، دیزبادی آباد و پرآب را به نسل‌های آینده تحویل دهند.
دژباد یا تیزباد
ادامه مطلب ...
دیزباد سبز در گوهر سبز
«دیزباد وطن ماست»- دیزباد سبز عنوانی است که وبلاگ گوهر سبز از امین خزاعی به دیزباد داده شده است. وی در این تارنما به دیزباد می پردازد و توضیحات ارزشمندی را در باب دیزباد می دهد.
او در پایان نقد کوتاهی در خصوص نحوه برخورد با اکوتوریسم در دیزباد می کند اما در واقع ما هنوز در ابتدای راه هستیم و عدم اشراف وی از وضعیت چند سال پیش روستا شاید چنین برداشتی را ایجاد کرده است.
وی در این تارنما نوشته است: چندی پیش فرصتی دست داد تا با تعدادی از دوستان از روستای دیزباد بالا از توابع شهرستان نیشابور بازدید کنیم. پیش از رسیدن به روستا و در مسیر، دوستان از ویژگی و محاسن آن صحبت می‌کردند که ناخودآگاه مرا وسوسه می‌کرد تا هرچه زودتر از این روستای جالب بازدید کنم! دو عامل بیشتر از سایر موارد توجه مرا نسبت به این روستا و اهمیت آن جلب کرد: یکی موضوع سواد مردم روستا بود که در سال 1348 به عنوان یکی از معدود روستاهای 100% با سواد ایران در یونسکو به ثبت رسیده است! و دیگری اهمیت حفاظت از محیط زیست برای ساکنان این روستا است.
در عین ناباوری به محض ورود به جاده اختصاصی روستا، دکه نگهبانی وجود داشت که بابت ورود به روستا از افراد ناشناس ورودی دریافت می‌کرد. نگهبان که از ساکنان روستا بود با کاور مخصوصی که به تن داشت جلو آمد و پس از دریافت مبلغ ورودی، ضمن خوش آمد گویی و آرزوی سفری خوش، کاغذی را به ما داد و تاکید کرد حتما آن را مطالعه کنیم.
در این کاغذ به چند نکته اشاره شده بود که ماهیت همه آنها احترام گذاشتن به طبیعت و جلوگیری از آلودگی منطفه بود. البته طی صحبتی که با مسئولین شورای اسلامی روستا داشتیم خاطر نشان کردند که باید پلاستیک زباله هم داده می‌شد که متاسفانه این کار صورت نگرفت.
پس از ورود به جاده روستا که فضایی سبز و دلنشین داشت در مسافت‌هایی مشخص تابلوهایی نصب شده بود که روی آنها شعارهایی در خصوص اهمیت حفظ طبیعت و محیط زیست نوشته شده بود و این‌جا بود که به صحت حرفهای دوستانم در این رابطه پی بردم.
خوشبختانه فرصتی دست داد و موفق شدیم با یکی از اعضای شورای روستا، آقای گنجعلی، صحبتی داشته باشیم که معلم بازنشسته و فردی خوش صحبت بود. برای ما از روستا گفت و در ادامه نیز ما را با چند نفر از اهالی روستا که افرادی تاثیر گذار و موفق بودند آشنا کرد.
یکی از این افراد آقای میرشاهی بود که بعد از گپ و گفتی مختصر با او و همسر مهربانش در باغشان، متوجه شدیم که نویسنده تاریخچه دیزباد است. البته در خصوص گستردگی زبان یا بهتر بگویم لهجه دیزبادی نیز صحبت کرد و مثال‌هایی زد که دقیقا در خاطرم نیست اما نشان دهنده غنای فرهنگی و تاریخی مردم این خطه است.
یکی از اولویت‌ها اساسی شورای این روستا حفاطت از محیط زیست و به خصوص تلاش در جهت درآمدزایی از طریق گردشگری طبیعت است. کاری که از افرادی همچون دیزبادی‌ها که از نظر سواد در طی سالیان گذشته سرآمد بوده‌اند بر می‌آید. افرادی که علاوه بر ارتباط با طبیعت، به واسطه بهره مندی از سواد و تلاش در جهت روزآمدی، به فکر درآمد زایی از راه اکوتوریسم بوده تا از درآمد حاصله برای ارتقاء و حفاظت از طبیعت بی‌نظیر روستای خود اقدامی موثر کرده باشند. البته نکته جالب توجه دیگر قرار داشتن این روستا در منطقه حفاظت شده بینالود است که نشان دهنده اهمیت بوم شناختی این روستا است.
شورای اسلامی این روستا علاوه بر بهره مندی از وب سایتی به روز و کامل، در شبکه اجتماعی فیسبوک نیز صفحه‌ای اختصاصی دارد که این هم نشان دهنده تلاش تصمیم گیران این روستا در جهت شناساندن هرچه بیشتر آن و جلب گردشگر به طرق مختلف است.
به عنوان مثال در وب سایت شورای اسلامی این روستا بخشی با عنوان "چشم اندازهای عمرانی توسعه پایدار از نگاه اعضای شورا" وجود دارد که نشان دهنده دید وسیع و آینده نگرانه تصمیم گیران این روستا است که جای تقدیر بسیار زیاد دارد.
البته ناگفته نماند که ضعف‌هایی نیز در نحوه مدیریت این روستا برای تبدیل شدن به یک منطقه ویژه اکوتوریستی وجود داشت اما به نظر من برخورداری از این دیدگاه در این سطح و برای ساکنین یک روستا در کشور ایران بسیار ارزشمند و قابل تحسین بوده و صد البته نیازمند نگاه‌های محبت آمیز مسئولین امر است.
پ.ن: در نزدیکی این روستا و با توجه به باد محلی مناسبی که در این ناحیه می‌وزد، نیروگاه بادی بینالود با ظرفیت تولید 28/2 مگاوات که شامل 43 توربین 660 کیلوواتی است و مساحتی در حدود 700 هکتار را شامل می‌شود، قرار دارد.
اکوتوریسم؛ جهت آینده سیاست های توریسم در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»-مناطق زیبا در ایران بسیار زیادند، به عبارت دیگر دیزباد تنها یکی از فضاهای زیبای طبیعت زیبای ایران است که در چند سال اخیر به عنوان روستای گردشگری معرفی شده است.
اما سوال اینجاست که چه نوع گردشگری در دیزباد مناسب است و چه سیاست هایی باید در توسعه گردشگری دیزباد وجود داشته باشد که دیزباد بتواند همچنان به عنوان جزیره امن محیط زیست کشور مطرح باشد؟
در این نوشتار می خواهم با نگاهی به بافت مردم دیزباد بهترین نوع گردشگری در دیزباد و جهت گیری های سیاستگذاری های مناسب در توسعه گردشگری دیزباد را برشمارم.
مردم دیزباد بلحاظ تاریخی با آموختن رابطه خوبی داشته اند. بدین سبب در منطقه خراسان رضوی این روستا به عنوان یک روستای فرهنگی شناخته می شود. فرهنگ مردم تجلی خودش را در نوع برخورد آنها با محیط زیست نشان داده است.
اگرچه برای شناخت این فرهنگ باید زمینه های اعتقادی و تاریخی مردم دیزباد را مورد مطالعه قرار داد اما امروز آنچه در دیزباد می گذرد، اهتمام مدیران دیزبادی بر حفظ محیط زیست است. محیط زیستی که در شمال کشور به شدت در حال تخریب است و در سایر نقاط نیز کم و بیش در معرض خطر تخریب و نابودی می باشد.
اما فرهنگ مردم دیزباد در یک مقطع از زمان آنها را به سمتی هدایت کرد که محیط زیست را نه با استفاده از ابزارهای دولتی که با توان داخلی و حمایت مردمی حفظ کنند. تا دیزباد تنها منطقه ای در خراسان رضوی باشد که هیچ پرنده ای، هیچ موجودی ترسی از شکار شدن نداشته باشد.
همچنین گونه های دارویی که در طبیعت دیزباد وجود دارد با سیاست های زیبا و انسان دوستانه مدیریت دیزباد حفظ شوند. در واقع دیزبادی ها همت بزرگی کردند و 24 گله گوسفند خود را به یک گله کاهش دادند که کوه هایشان زیبا باقی بماند.
اما در این شرایط دیزباد توریستی شد. یعنی مردم می توانند دیزباد را به عنوان یک مقصد برای گردشگری انتخاب کنند. فضاهایی نیز در دیزباد در حال شکل گیری است اما باید پرسید که کدام نوع گردشگری دیزباد می تواند در راستای سیاست های کلی توسعه پایدار دیزباد باشد؟
پاسخ یک کلمه است: اکو توریسم. مردم دیزباد نیاز به گردشگری دارند که جویای حفظ محیط زیست، توسعه پایدار، دیدن از مکان های بکر و طبیعت دست نخورده دیزباد باشد. یک گردشگری متعهد نسبت به محیط زیست. این سیاست کلی در توسعه گردشگری دیزباد می تواند آینده ای زیبا را برای دیزباد رقم بزند.
این بدان معناست که دیزباد باید ضمن ایجاد فضاهای مناسب برای حضور گردشگر، از حضور جمعیت های گسترده گردشگر و گردشگری توریست های موتور سوار و یا توریست هایی که برای کشیدن قلیان و صرف ناهار به دیزباد می آیند فاصله بگیرد و بیشتر به سمت توریسمی حرکت کند که با هدف خاصی به دیزباد می آیند تا شناختی نسبت به طبیعت و میراث فرهنگی دیزباد پیدا کنند.
چنین توریستی هم برای دیزباد آورده مالی خواهد داشت و با آن آورده مالی می شود زیرساخت های تمدنی دیزباد را تقویت کرد و هم اینکه خود را نسبت به محیط زیست و حفظ آن متعهد می داند. امیدواریم که سیاستگذاری در حوزه توریسم در دیزباد با دقت انجام شود که مردم بتوانند در آینده شاهد دیزبادی شاداب و با طراوت و مثل همیشه زیبا باشیم.
تعریفی از اکوتوریسم در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- توسعه پایدار روستایی با مفاهیم فراوانی در هم تنیده شده اند. مفاهیمی که اگرچه شاید به ظاهر بیشتر شبیه تئوری های ناکارا به نظر برسند و شاید نوعی کلاس گذاشتن تلقی شوند اما در حقیقت لازمه رسیدن به سطحی از رشد است که یکی از استلزامات زندگی در عصر مدرن می باشد.
اکوتوریسم نیز یکی از همان مفاهیم است. اینکه توریست در دیزباد چه کار می کند؟ چقدر می خورد؟ چقدر می پاشد؟ چقدر خراب می کند؟ چقدر می برد؟ و اینکه آیا آنچه می دهد با آنچه می گیرد در توازن قرار دارند یا خیر؟ در واقع مراد از دهش توریست، پرداخت هزینه به طبیعت است. درختی بریده می شود، شاخه ای سوزانده می شود و بطری نفت سوراخی که در کنار درخت رها می شود، چیزهایی هستند که توریست به طبیعت دیزباد می دهد. میوه ای چیده می شود، چه چه پرنده و نوای رودخانه و آرامشی که از آن می گیرد. اما چه فایده ای برای صاحب این مکان دارد؟ آیا همه دیزبادی ها از این شرایط منتفع می شوند؟ چگونه باید این اتفاق بیافتد؟ این ها سوالاتی هستند که در حوزه اکوتوریسم مطرح می شوند. برای مطالعه بیشتر می توانید مقاله ای را که به پیوست ضمیمه شده است مطالعه کنید.
