دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.دیزباد؛ روستایی که 100 درصد مردمش با سوادند
«دیزباد وطن ماست»- روزنامه جام جم در گزارش دیزباد می نویسد: همکاری گروهی اهالی دیزباد در تامین امکانات مورد نیاز روستا، سابقه ای چند ساله دارد. قدیمی ترین نمونه آن به سال 1312 و زمانی بازمی گردد که اجداد دیزبادی های امروز تصمیم گرفتند مانند شهرهای بزرگ ایران در روستایشان مدرسه داشته باشند. مردم دیزباد در آن زمان نامه ای به مسئولان وقت آموزش و پرورش استان نوشتند و از آنها تقاضا کردند مدرسه ای در روستایشان تاسیس کنند، اما مسئولان وقت به دلیل صرف نکردن بودجه ساخت مدرسه و پرداخت حقوق و هزینه رفت وآمد معلم برای یک روستای کوچک، از این کار سر باز زدند؛ بنابراین مردم دیزباد ابتدا با مشارکت یکدیگر ساختمان مدرسه را ساختند و سپس مجدد نامه ای به آموزش و پرورش نوشته و تاکید کردندتمام هزینه های معلم را هم قبول خواهند کرد و از آنها خواستند فقط یک معلم برای فرزندانشان بفرستند و به این ترتیب، اولین مدرسه دیزباد به صورتی کاملا مردمی و غیرانتفاعی آغاز به کار کرد.
بنابراین مردم دیزباد از زمان های دور به تحصیل کردن بسیار اهمیت می دادند تا جایی که در سال 1351 دیگر هیچ بی سوادی در روستا باقی نمی ماند و تمامی دیزبادی ها، زن، مرد، دختر و پسر تا پایان دوره ابتدایی تحصیل می کنند. البته اینها را رئیس شورای روستا می گوید و ادامه می دهد: در آن زمان افرادی از سازمان یونسکو برای ثبت این موضوع به دیزباد آمدند و حتی روزنامه های سراسری وقت ایران هم با شگفتی از این اتفاق یاد کردند.
در این گزارش که بخش های دیگر آن را پیشتر مطالعه کردید و با تگ روزنامه جام جم می توانید مابقی آن را قرائت کنید به نظر می رسد روزنامه جام جم به دنبال راهی می گردد که بیان کند دولت از عهده رفع کلیه نیازهای مردم بر نمی آید و راهکار رفع مشکلات در ایجاد نهادهای مدنی است و این موضوع در کل مطالب دیده می شود. همواره دیزبادی ها در این گزارش به عنوان افرادی نشان داده شده اند که منویاتشان ابتدا از طریق دولت پیگیری شده و چون به نتیجه نرسیده اند خودشان دست بر زانو گرفته و راه را برای رسیدن به اهدافشان هموار کرده اند.
دیزباد بالای نیشابور، مالک اولین شبکه برق خصوصی ایران
«دیزباد وطن ماست»- حدود 60 سال پیش و در حالی که هنوز بسیاری از روستاهای ایران از نعمت برق بی بهره بودند، اهالی دیزباد به صورت خودجوش به فکر راه اندازی شبکه برق روستا افتادند. دیزبادی های آن دوران ابتدا مولد برقی خریدند که با زغال سنگ کار می کرد و سپس دانش آموزان مستعد و معلم روستا را به کار گرفتند تا با سیم کشی دقیق، برق را به همه مناطق روستا برسانند و تمام خانه ها و کوچه و پس کوچه های روستا را روشن کنند. جالب این که سوخت این مولد از آن زمان تا امروز کاملا با همیاری مردم تامین می شود و دولت های گوناگون هم با مشاهده شبکه برق این روستا که شاید بتوان آن را اولین شبکه برق خصوصی کشور نامید، هیچ گاه کوچک ترین تلاشی برای اتصال دیزباد به شبکه برق سراسری نکرده اند. تنها تغییری هم که در طول این سال ها در شبکه برق روستا اتفاق افتاده، جابه جایی مولد برق زغال سنگی قدیمی با یک موتور برق بنزینی جدید است.
بنابراین برق از قدیم و با همت خود مردم در دیزباد جریان پیدا کرده، اما متاسفانه این روستا هنوز به شبکه گاز شهری متصل نشده است. محمود کردی، رئیس شورای اسلامی دیزباد بالا در این باره می گوید: مسئولان در دولت های مختلف همواره جمعیت پایین دیزباد را بهانه می کنند و می گویند گازکشی برای این روستا توجیه اقتصادی ندارد، اما به اعتقاد من، علت اصلی گازکشی نشدن دیزباد، مسیر کوهستانی و صعب العبور آن است، چراکه خط لوله گاز سال هاست به برخی روستاهای اطراف دیزباد که جمعیت پایین تری دارند، رسیده است.
به گفته او، وقتی مردم روستا با بهانه گیری های مسئولان دولتی مواجه شدند، تصمیم گرفتند با مشارکت یکدیگر، بخشی از هزینه گازرسانی را تامین و مشکل نداشتن توجیه اقتصادی را برای دولت حل کنند؛ بنابراین جمعی از اهالی دیزباد سال گذشته با هماهنگی کارشناسان اداره مهندسی شرکت گاز و با اخذ مجوز از اداره منابع طبیعی استان، خط لوله ای به طول 5/5 کیلومتر از دیزباد تا روستای قاسم آباد کشیدند و منتظر مساعدت مسئولان شرکت گاز خراسان رضوی هستند تا در ماه های آینده دیزباد به شبکه گاز سراسری وصل شود.
در کنار گاز و برق، آب مصرفی منازل دیزباد هم با همت خود مردم روستا تامین شده و دیزبادی ها از سال ها پیش، آب قابل شرب دو چشمه اصلی روستا را با لوله کشی به خانه های خود رسانده اند. البته مشارکت های مردمی اهالی دیزباد به این موارد محدود نمی شود و بنا بر ادعای کردی، هزینه نصب آنتن تلویزیون دیجیتال، آنتن تلفن همراه و خدمات اینترنت پرسرعت در این روستا از محل درآمدهای مردمی شورای اسلامی دیزباد تامین شده و به این دلیل می توان گفت تقریبا همه زیرساخت های موجود در دیزباد بالا، با همدلی و همراهی اهالی آن فراهم شده است.
نخستین یگان حفاظت روستایی یا جامعه مدنی در جهت حفظ محیط زیست کشور (دیزباد)
«دیزباد وطن ماست»- گیاهان دارویی کوه های اطراف دیزباد، یکی از سرمایه های اصلی مردم این روستاست؛ گیاهانی مانند آویشن، تره کوهی، ریواس و کاکوتی که بعضی از آنها به صورت فصلی و بعضی هم به صورت دائمی می رویند، اما متاسفانه بی مبالاتی برخی مردم در کندن بوته های این گیاهان و البته هجوم سودجویان بی شمار برای بهره برداری تجاری از آنها، سبب شده حجم بوته های گیاهان دارویی در این روستا بسیار کمتر از گذشته شود. به همین دلیل مسئولان سازمان محیط ریست در سال 92، دیزباد را به عنوان بخشی از منطقه حفاظت شده بینالود اعلام و بوته کنی، قطع درختان جنگلی و شکار را در این روستا ممنوع کردند.
پس از این اعلام، اهالی دیزباد با مشارکت یکدیگر، یگان حفاظت مردمی را برای حفظ محیط زیست و منابع طبیعی روستا تشکیل داده و وظیفه حفظ گیاهان دارویی باقیمانده در کوه های اطراف روستا را به آن محول کردند. از آن پس، دیگر کسی اجازه ندارد بوته این گیاهان را ریشه کن کند و صرفا به کسانی که برای مصرف شخصی به داروهای گیاهی نیاز دارند، اجازه داده می شود به روشی اصولی ساقه این گیاهان را بچینند.
جلوگیری از شکار و حفظ گونه های جانوری نیز از دیگر مسئولیت های یگان حفاظت مردمی است. محمود کردی در این باره می گوید: متاسفانه در طول سالیان گذشته، دیزباد تبدیل به شکارگاه غیر دیزبادی ها شده بود و روزی نبود که صدای تفنگ در این منطقه شنیده نشود. این امر باعث می شد دیگر حتی یک بز کوهی در دیزباد دیده نشود و کبک و دیگر پرندگان نیز در حال نابودی بودند. اما با تشکیل یگان حفاظت مردمی، ورق برگشت و امروز دیگر کسی در دیزباد اجازه شکار ندارد. البته خود اهالی روستا هم در این زمینه تعامل خوبی با نیروهای یگان حفاظت دارند و هر کجا صدای تفنگی بشنوند، بلافاصله موضوع را به آنها گزارش می دهند.
تیزباد یا تژباد کجاست؟
«دیزباد وطن ماست»- دژباد یا تیزباد یا همان دیزباد بالا روستایی پلکانی و از توابع بخش زبرخان شهرستان نیشابور است که در ارتفاع حدود 2000 متری از سطح دریا قرار دارد. ابرهای آسمان این منطقه، سالانه بیش از 360 میلی متر می بارند و از این جهت، دیزباد بالا سومین نقطه پرباران شمال شرقی ایران است.
جمعیت دیزباد شناور است، به گونه ای که در تابستان، همه 2000 نفر اهالی به روستا می آیند تا هم از هوای معتدلش لذت ببرند و هم محصولات باغاتشان را برداشت کنند، اما از ماه آبان به بعد، بیشتر دیزبادی ها از سرمای سخت منطقه بینالود به مشهد و نیشابور پناه می برند و کمتر از 200 نفر در روستا باقی می مانند. البته زهرا کردی، دهیار دیزباد بالا به جام جم می گوید مردم با اجابت درخواست او مبنی بر اعلام دیزباد به عنوان سکونتگاه اصلی شان در سرشماری سال 95 توانستند آمار جمعیت این روستا را به 910 نفر برسانند.
اراضی منطقه مسکونی و باغات دیزباد تمام شیب دار است و به جرات می توان گفت در این منطقه به هیچ وجه زمین مسطحی به مساحت 500 مترمربع یافت نمی شود. این روستا در میانه محدوده بادخیزی قرار گرفته که از شریف آباد تا بینالود کشیده می شود و در تمام طول سال باد شدیدی در این منطقه می وزد. برخی اهالی دیزباد هم اعتقاد دارند نام این روستا برگرفته از همین بادهای شدید است و در واقع، واژه دیزباد تغییریافته دژباد یا تیزباد است.
