دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.سایت کلوب روستای دیزباد نیشابور
«دیزباد وطن ماست»- سایت کلوب در مطلبی به روستای دیزباد نیشابور نیشابور پرداخته است.
به گزارش دیزباد وطن ماست، در این نوشتار آمده است: روستای دیزباد نیشابور واقع در دامنه های جنوبی رشته کوههای بینالود با هدف بررسی ویژگیهای خاص مردم شناسی و مذهبی از سوی کارشناسان مردم شناسی میراث فرهنگی استان خراسان مورد پژوهش قرار گرفت.
فرزاد قندهاری زاده سرپرست هیات مردم شناسی در زمینه ویژگی مذهبی این روستا گفت: مردم این روستا که به زبان فارسی تکلم می کنند و همگی مسلمانند و به دو گروه اسمعیلیه و شیعه اثنی عشر تقسیم می شوند.
پیروان مذهب اسمعیلیه در"ده پایین" و پیروان شیعه اثنی عشر در "بالا ده و میان ده" در دو محله اصلی دیزباد زندگی می کنند.
قندهاری زاده با تاکید بر اینکه این جداگزینی فضایی دلیلی بر جدایی یا خصومت بین دو گروه نیست گفت: در بین این دو گروه که در اکثر فعالیتهای عمومی (مانند یاوری که اغلب فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی مردم منطقه به چشم می خورد) در کنار هم هستند موارد متعدد ازدواج نیز به ثبت رسیده است.
بر اساس مطالعات مردم شناسی انجام گرفته روستا دارای سه قبرستان است. در دو قبرستان پایین و بالا دفن شدگان به طور یکدست از یکی از دو مذهب رایج در روستا هستند که به نظر می رسد به علت بعد مسافت قبرستانها از یکدیگر جدا شده باشند.
به گفته قندهاری زاده مردم دیزباد که به صورت مهاجر در شهرهای مشهد، نیشابور و تهران زندگی می کنند به هیچ وجه از موطن اصلی خویش جدا نشده و در مراسم خاصی چون فصل برداشت محصول و مراسم مذهبی "نوحصار" که در هفتــه آخـر مــرداد برگزار می شود گردهم می آیند.
گفتنـی است "نوحصار" نام مراسم مذهبی است که در چهارشنبه آخر مرداد هر سال توسط هر دو گروه اسمعیلیه و اثنــی عشـری در منطقه ای به همین نام برگزار می شود.
بــه گزارش واحد اطلاع رسانی سازمان میراث فرهنگی کشور، اهالی این روستا که معتقدند اسب حضرت علی از ایـن منطقه گذر کرده است همه ساله در روز یاد شده با قربانی کردن گوسفند در پای چشمه و توزیع گوشت آن بر این بـاورند کــه آب چشمه زیاد می شود.
روستای دیزباد که بر روی دامنه به صورت شرقی _ غربی استقرار یافته از نوع پلکانی است.
مصاحبه با مهندس محمود کردی؛ از دیزآباد تا دیزباد (بخش هشتم)
«دیزباد وطن ماست»- در بخش هشتم ادامه مباحث مربوط به دیزباد را از نگاه مهندس محمود کردی با هم مرور می کنیم.
45. امروز چه تعداد نیروی انسانی در دیزباد تحت نظارت شورای اسلامی مشغول به کار هستند؟ چه حوزه هایی تحت پوشش این افراد است؟
به گمان من در طول ۸ سال گذشته ما در اجرای طرح های عمرانی رکوردشکنی کردیم و بویژه در اجرای طرح های مردمی وامانی کاری فوق‌العاده انجام دادیم، تقریبا از تمامی صاحبان حرفه ها و کارگران بومی دیزباد به صورت تناوبی استفاده کرده ایم و اشتغال زائی مطلوبی ایجاد کرده ایم.
46. خانه هلال دیزباد چرا تاسیس شد؟ امروز این خانه چه اهدافی را به پیش می برد و آیا کارنامه ای قابل دفاع برایش وجود دارد؟ چه اقداماتی در این خانه انجام می شود؟
خانه هلال دیزباد اولین خانه هلال شهرستان نیشابور می باشد که در سال ۱۳۹۸ تاسیس شد و بلافاصله با تجهیزات اولیه پزشکی و وسایل کمک های اولیه در حوادث غیر مترقبه تجهیز گردید. این خانه در شرایط کرنا کمک های بسیار خوبی را از سازمان ملل گرفته است و به عنوان روستای معین و راهبر در کل شهرستان فعالیت می کند و بودجه سازمان ملل توسط خانه هلال دیزباد هزینه می شود. همانگونه که اطلاع دارید امکان راه اندازی مرکز بهداشت دیزباد به دلیل کمبود جمعیت به هیچ عنوان میسر نشد و هدف از تاسیس خانه هلال جایگزینی موقت به جای آن بود.
47. وضعیت اشتغال در دیزباد چگونه است؟ وضعیت کار و نرخ بیکاری آیا همچون گذشته بالاست یا تغییر یافته است؟
چند سالی است در دیزباد در بخش کشاورزی و ساختمان جهش ایجاد شده است و خوشبختانه در این دو بخش سرمایه گذاری خوبی صورت می گیرد، نیروی کارگری تقریبا در تمام فصول سال جذب می شود.
48. ایده دفتر حفاظت و تکثیر گونه های با ارزش گیاهی از کجا آمد؟ این موضوع چگونه پیگیری شد و نتیجه آن در حال حاضر در دیزباد چیست؟
از همان سال ۹۲ که کلنگ بوستان زده شد ایده تکثیر گیاهان بومی نیز شکل گرفت و به همین دلیل ما کمترین تغییر فیزیکی را در آنجا داشته ایم و کاشت گونه ها غالبا به صورت بومی و منطقه ای صورت گرفته است و خوشبختانه شناسنامه گیاهان نیز همین را نشان می دهد ودر حقیقت ارتباط با محیط زیست جهانی بعد از ۸ سال فعالیت مستمر صورت گرفته است.
49. از نظر آماری شرایط دیزباد به چه صورت است؟ آیا رشد جمعیت داریم یا باز هم وضعیت رو به رکود است؟ به نظرتان ظرفیت دیزباد برای حضور دیزبادی ها چقدر است؟
خوشبختانه چند سالی است سیر مهاجرت معکوس شده است و مردم در دیزباد سرمایه گذاری می کنند و شور و اشتیاق خوبی حاکم شده است، امیدوار یک این روند همچنان ادامه یابد.
50. ظرفیت های پذیرایی و میزبانی گردشگران در شرایط غیر کرونایی در دیزباد چه تغییری کرده؟ چقدر از این ظرفیت ها استفاده می شود؟ آیا صنایع حاشیه ای گردشگری در دیزباد وضعیت خوبی دارند؟ البته این موضوع را در شرایط واقع و خارج از وضعیت کرونا تشریح کنید؟
در چند سال گذشته ما توانسته ایم با ایده و عنوان گردشگری اعتبار عمرانی بگیریم البته اگر با برنامه و متوازن حرکت کنیم در مسیر توسعه گردشگری نیز گام های موثری بر خواهیم داشت. پروژه درحال اجرای بوستان که در ضلع شمال غربی بوستان و خارج از قسمت پارک گیاه شناسی اجرا می شود.
51. سیل دیزباد خرابی های زیادی را به بار آورد. در حال حاضر آمادگی دیزباد برای وقوع سیل تا چه اندازه است؟ همچنین در مورد خشکسالی وضعیت به چه شکل است؟ آیا شرایط دیزباد در صورت وقوع خشکسالی شکننده خواهد بود؟ آیا تمهیداتی برای مقابله با این موارد دیده شده است؟
سیل سال ۹۸ خسارت زیادی به بار آورد و علت آن هم این بود که علی رغم پیش بینی شورا و تذکرات و اعلامیه های صادره مبنی بر جمع آوری شاخ و برگ و تنه درختان از داخل مسیر رودخانه متاسفانه عده ای اینکار را نکردند و علت خرابی های بسیار شدند ،. خوشبختانه در همان سال ما هیچ سیلابی از بالا و دامنه کوه ها به دلیل پوش گیاهی مطلوب نداشتیم.
52. بحث زلزله و آتش سوزی در بافت روستا معمولا رخ نمی دهد. اما آیا پیش بینی هایی برای چنین رخدادهایی انجام شده است؟
در بخش آتش سوزی جاده کمربندی را ایجاد کردیم که ماشین های آتش نشانی بتوانند به بخشی از روستا خدمات بدهند. همچنین خانه هلال را مجهز به وسایل اولیه جهت کمک به آسیب دیدگان حوادث غیر مترقبه کردیم ، مسائل آموزشی همیشه مد نظر بوده است.
53. در ابتدای دوره شما یکی از نقدها این بود که دیزباد تبدیل به قبرستان و مسجد اموات شده است. هیچ عروسی در آن برگزار نمی شد. آیا این شرایط تغییر کرده است؟
ما برای تغییر این شرایط مراسم سنتی نظیر جشن سمنوپزان را با کمک مردم احیائ کردیم ، جمعه قبل از عید درگذشتگان را از دو نقطه به یکجا منتقل کردیم و جلوه اتحاد و یگانگی را بیشتر کردیم. جشن روز معلم، جشن برداشت محصول، مسابقات جام نوحصار و جشن فینال را برگزار کردیم و بسیاری دیگر از اقدام در این مسیر انجام شده است.
پیش تختگاه دیزباد از نگاه شاهرخ میرشاهی
«دیزباد وطن ماست»- دکتر شاهرخ میرشاهی در نوشتاری به سابقه پیشتختگاه می پردازد. وی با زبانی ساده و روان از دیزباد می گوید.
اگرچه شاید در ابتدا ربط موضوع با دیزباد مشخص نباشد اما شکیبایی کنید تا موضوع برایتان واضح شود.
........ از پاریس آمدنم چند سالى گذشته بود ..... .. روزى یکى از استادان دانشگاه اینجا که دو سال نیز در دانشگاه تهران استاد دعوتى بوده است و تاریخ فلسفه درس میداده است با من تماس گرفت و در باره برگزارى یک سمپوزیوم در باره آسیاى میانه گفتگو داشت. ...... قرار شد که با همکارى برخى از فرهیختگان ایران شناس ، در آن زمان چنین همایشى را برنامه ریزى کنیم .... و من نیز همکارى کرده و کنفرانسى دو روزه در پاریس برگزار نمودیم. در میان دعوت شدگان جناب برتلس نماینده شوروى ( هنوز پاشیده نشده بود ) در سازمان یونسکو در پاریس نیز از جمله سخنرانان بود.
از آنجا که اینجانب از جمله برگزارکنندگان بودم ، قرار شده بود که خانم و آقائ برتلس را از ایستگاه قطار تا محل کنفرانس راهنمایى کنم. برتلس پسر یوگنى برتلس خاور شناس مشهور روس است ...... و کتاب "رباعیات خیام " چاپ مسکو را او فراهم کرده بود. خود برتلس نیز کتابى نوشته بود به نام " ناصر خسرو و اسماعلیان در آسیاى مرکزى " که در ایران به فارسى ترجمه و منتشر شده بود.
در داخل ماشین از جناب برتلس پرسیدم که مردم آسیاى میانه چکونه آدمهایى هستند ، به فارسى به من پاسخ داد و گفت مانند خودتان ، از پاسخش به زبان فارسى شگفت زده شده و گفتگو را به فارسى با هم ادامه دادیم. ..... ..... از گفته هاى او متوجه شدم که اطلاعات کافى در باره قلعه هاى زمان حسن صباح دارد ،...... پس از پایان برنامه کنفرانس در روز اول ، هنگام استراحت ، او و خانمش در باغ محل کنفرانس میگشتند .... به نزد جناب برتلس رفته .... و در باره قلعه ها پرسیدم ... و درباره اینکه آیا بین مشهد و نیشابور قلعه اى بوده است ، .... او ازجمله قلعه اى در قاسم آباد و قلعه اى در دیزباد را یادآورى کرد ، ...... پرسیدم به آنجا رفته اید ، گفت خیر ولى ایوانوف که پژهشگر نامدار و ایرانشناس مشهورى است ، به دیزباد رفته است و او اطلاعات لازم رااز ایوانف گرفته است . ....... من با کارهاى ایوانف آشنایى داشتم ولى نمیدانستم که به دیزباد رفته است و یا اینکه تنها دیزبادى ها را دیده است ؟! ......
...فرصت نشد که بیشتر پرس و جو کنم ولى جناب برتلس از قلعه اى در دیزباد که روبروى ده کنونى است و منظورش همان قلعه سر تپه پیشتختگاه است ..... آگاه بود ...... و آنرا به دوره هاى قدیم در زمان سلجوقیان نسبت میداد. ......
همه ما نیز با نام پیشتختگاه آشناهستیم و کسانى که در دیزباد زندگى میکنند ناگزیر از دیدن هر روزه آن هستند. تپه زیبایى در روبروى ده که با کلاهکش که یک حصار قدیمى است ، با زیبایى ویژه اى جلوه مى کند.
پیشتختگاه یک نام قدیمى که در زمان خود نامى آشنا ولى اکنون نام مبهمى است که از تاریخچه آن متاسفانه آگاه نیستیم. بر اساس این نام ، پیشتختگاه باید جلو یک تختگاه باشد و ما نیز نام تختگاه را در مجموعه باغهاى پس از سنگ سفید بالا تا سر جوى تختگاه در بازه هاى رودخانه پایین میشناسیم.
پیشتختگاه در جلو یک دژ قدیمى خراب شده قرار دارد که سرگذشت، تاریخ و چگونگى این دژ نیز بر ما پوشیده است. .......
ما جوانهاى قدیمى ، آنچه را که در پیشتختگاه دیده بودیم و لى اکنون پا بر جا نیست، برج پیشتختگاه بود. برجى سنگى که از همه آن تنها یک دیوار ى که سنگچینى شده بود مانده ....... که در زمان باز سازى مدرسه و درست کردن تخت پایین آن ، چون دانش آموزان نیز در برنامه ساختمانى کمک میکردند ، بدون اجازه آموزگاران مدرسه ، براى سنگ آوردن ، سنگهاى همان برج را برچیده و براى ساختن تخت پایین مدرسه آورده بودند .... حیف....
...............
این برج که اکنون بجایش یادبود دیگرى ساخته شده است در زمانى که ما کودک بودیم حدود سه تا پنج متر بلندا و بگونه دایره اى شکل با حدود سه تا چهار متر قطر داشت. ساختار آن بگونه اى بود که نگهبانان که در آن جاى میگزیدند میتوانستند پیرامون برج را زیر نظر داشته و مستقیما ته رودخانه را نیز ببیند و احتمالا هر آشوب و ناآرامى را به دیگران گزارش دهند. .......
نام های مختلف دیزباد در طول تاریخ
«دیزباد وطن ماست»- انجمن ملّی ،9444 ، ص944و31 مینویسد :درکتاب «انس المهج و حدائق الفرج» آمده:
دیزباد یکی از قرأ نیشابوراست و قصرالریح نوشته اند.
-مقدّسی دراحسن التقاسیم، ص91 دیزباد را قصرالریح (کاخ عطراگین) نام برده که باد و نسیم خوش در آن می وزد.
- عبدالفاخرصاحب سیاق التواریخ می نویسد: حسام منیعی بانیِ مدرسه منیعی نیشابوردر سرِآب رودخانه دیزباد رباطی ساخت که آنرا رباطِ بدیعی گویند (تاریخ نیشابور/ سیدعلی مؤیّدثابتی، کتاب-تهران : انتشارات آثار ملّی، 9444 ، ص01 )
- المنجد، چ بیستم بیروت ص980و اقرب الموارد، ج9، ص931 و فرهنگ خلیلی ص989 مواردفوق راتأیید نموده اند.
-در کتاب حدودالعالم من المشرق الی المغرب اشاره ای به قصرالریح نموده که منظور دیزباد می باشد. ص4
سنگ نوشته های دیزباد:
ـ سنگ نوشته از قبرستان شاه پسندی بنام فاطمه بنت اسد که تاریخ فوت )919 )هجری ذکرشده است.
ـ سنگ نوشته قبرستان قلعه کهنه بدست آمده بنام » ری قمری می باشد.
کشف سنگ قبر 300 ساله در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- سنگ قبری که بالغ بر 300 سال قدمت دارد در محل قبرستان چنردو دیزباد در هنگام کندن قبر برای یکی از دیزبادی ها از زیر خاک در آمد.
به گزارش دیزباد وطن ماست، این سنگ قبر که قدمت بسیار زیادی دارد هنوز به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است اما حدود قدمت آن را 300 سال تخمین زده اند.
سنگ قبر برای مطالعه بیشتر توسط دهیاری به محلی امن منتقل شده است.
گفتنی است در دیزباد هنگام ایجاد راه ماشین رو قبرستانی کشف شده که اسکلت هایی مربوط به دوران گبرها یافت شده است.
عکس تزئینی است
