دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.مشارکت عموم در فعالیت های دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- از آنجا که تجربه تاریخی نیازمند سن بالا است و این امکان برای من مقدور نبوده است تا دوران اوج فعالیت های فرهنگی دیزباد را از نزدیک شاهد باشم شاید نتوانم نظری قطعی در خصوص مشارکت مردم دیزباد در طول تاریخ بدهم اما بدون شک در 30 سال اخیر فعالیت های مردم دیزباد در امور عمومی روستا بی بدیل بوده است.
مهمترین و گسترده ترین نمود آن را در نهال کاری بوستان ناصر خسرو دیزباد شاهد بودیم که همه مردم در آن مشارکت کردند و شرایط به گونه ای بود که بیل و کلنگ برای آن جمعیت وجود نداشت. اما در عین حال هنوز این حضور نیازمند بهبود است. مردم باید خودشان تلاش کنند و وضعیت خودشان را بهبود بخشند و برای این کار نیازمند آگاهی های گسترده ای از سایر مناطق هستیم.
مناطقی در دنیا که توسعه پایدار در آنها عملیاتی شده است می تواند نمونه خوبی برای ما باشد. شاید لازم باشد برای بسیاری از نیازهای مردم دیزباد سازمان هایی تشکیل شوند و به صورت مشخص فقط کارشان این باشد که امور دیزبادی ها را سامان دهند.
در تمام این مسائل مردم باید نقش محوری داشته باشند و تا وقتی که کاری با خواست مردم همگام نباشد این اتفاق نمی افتد.
خانه هایی که در دیزباد منتظر برف اند تا فرو ریزند
«دیزباد وطن ماست»- دولت پیشین از نظر مالی آنقدر وضعیت خوبی داشت که تسهیلات خوبی برای بازسازی بناهای روستایی ارائه می شد اما در دولت جدید به نظر می رسد که دیزباد از این مهم برخوردار نیست.
خانه های زیادی در دیزباد هستند که سقف آنها در آستانه ریزش است. اما حقیقتا چگونه باید مردم را ترغیب کرد که این خانه ها را بازسازی کنند؛ زمانی که بسیاری از دارندگان این خانه ها، دیگر در کشور نیستند و انگیزه ای برای بازسازی بناهای خودشان ندارند.
شاید می شد با استفاده از توان شرکت تعاونی ها این بناها را به شرط استفاده به عنوان بوم کلبه بازسازی کرد. شاید بتوان پیشنهاداتی برای بازسازی به افراد داد اما قطعا هر کاری از طرف نهادهای مدنی انجام شود بهتر از کارهایی است که افراد انجام می دهند.
زیرا در شرایط فعلی هر کس خانه اش را بازسازی می کند آن را با مصالح جدید بازسازی می کند و این مساله باعث می شود که بافت سنتی دیزباد به شدت تحت تاثیر قرار بگیرد.
اینکه به چه سمتی حرکت می کنیم بسیار مهم است، چراکه قطعا در آینده شرایط به این شکل باقی نخواهد ماند و شاید فرصت هایی که امروز برای این مسائل وجود دارد دیگر هرگز بوجود نیاید.
اعتماد یا عدم اعتماد در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- سال های دهه 40 و قبل از آن شرایط دیزباد به طور کلی متفاوت با شرایطی است که به ویژه از دهه 1360 به بعد در آن حاکم شده است.
در این نوشتار به بخشی از تفاوت های میان این دو برهه تاریخی از دیزباد می پردازیم و قصد داریم که اعتماد را به عنوان یک سرمایه اجتماعی مورد مداقه قرار دهیم.
شاید در بدای امر به نظر برسد که اعتماد در گذشته و امروز تفاوت چندانی نکرده است و بنابراین نتوانیم مرزی را میان آنها قائل شویم. اما حقیقت این است که امروز اعتماد شکل دیگری پیدا کرده است.
امروز ما به جای اینکه به همدیگر اعتماد داشته باشیم، به نظام ها و بروکراسی ها اعتماد داریم. در گذشته شاید اگر یک نفر در دیزباد خوش حساب بود می توانستیم به او اعتماد کنیم و پول یا شی گرانبهای خودمان را به او بسپاریم، اما امروز دیگر ما به اشخاص اعتماد نمی کنیم. اعتماد ما به سیستم بانکی است، و اعتماد ما به سفته و چک هایی است که در این نظام بانکی معتبر می باشند.
همچنان که در دیزباد حرکت های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شکل می گیرد، فعالیت های توسعه جامعه مدنی نیز نیاز به رشد دارد. ما برای این رشد نیاز به اعتماد داریم، اما این اعتماد امروز مثل دهه 40 نیست. خواهش می کنم فکر نکنید که دارم شما را نسبت به دیزبادی ها بدبین می کنم.
حقیقت امر این است که گاهی اوقات وقتی کارها اصولی انجام نمی شوند و به عنوان مثال برای راه اندازی فعالیت های اقتصادی افراد صرفا به اینکه مدیر آقای ایکس و زد است اکتفا می کنند و منابع مالی و زمانی خودشان را در اختیار برنامه قرار می دهند.
یک پروژه همانطور که ممکن است موفق باشد، ممکن است گاهی به شکست بیانجامد و این امری بدیهی است. اما اگر ما تضمین های کافی را به طور سازمانی و بروکراتیک دریافت کرده باشیم، دیگر حتی اگر پروژه شکست بخورد، ما بار مسئولیت اشتباه دیگران را بر دوش نخواهیم کشید.
اگر دیزبادی ها همچون گذشته بخواهند از اعتماد تعریف قبل از دهه 40 را داشته باشند، مطمئنا در آینده فضایی از یاس دیزباد را فرا خواهد گرفت. کما اینکه بسیاری از پروژه های جمعی در دیزباد در چند سال گذشته شکست خورده اند و به دلیل همین نوع اعتماد، افرادی از فعالیت های گروهی و تعاونی دلسرد شده اند.
من توصیه می کنم، حتما خیلی رسمی عمل کنید. حتما فراموش نکنید که سرمایه گذاری نیازمند قاعده و قانون است و همینطوری نمی شود بدون تشکیلات رسمی و حقوقی فعالیتی را آغاز کرد.
نهادهای مدنی در دل خودشان باید قانون مدار و متعهد به حقوق مردم باشند، و این امری است که هرگز نباید در دیزباد فراموش شود.
دیزباد توسعه یافته، مستلزم تشکل های مردم نهاد
«دیزباد وطن ماست»- اگرچه در طول یک سال گذشته فعالیت های عمده ای در جهت توسعه پایدار دیزباد انجام شده است، اما این توسعه با مدیریت قوی شورای اسلامی دیزباد بوده است.
مساله اینجاست که این توسعه یکجانبه نباید تنها شورا محور باشد. چراکه در این صورت پس از اتمام دوره شورای دیزباد و احیانا در صورت تکرار دوره به مدت 8 سال، تمام فعالیت ها منوط به توان اجرایی شورای بعدی خواهد بود.
اما فعالیت دیزبادی ها کجاست؟ دیزبادی ها خودشان چه نقشی در مدیریت توسعه دیزباد بازی می کنند؟
خوشبختانه تدبیر شورای اسلامی در تشکیل شورای مشورتی باب خوبی را برای ایجاد نهادهای مردم نهاد ایجاد کرده است. به خاطر داشته باشید که شورای مشورتی تنها یک باب است و هنوز تا ایجاد NGO ها راه طولانی در پیش است.
در واقع شورای اسلامی و دهیاری دیزباد باید همانند یک استارتر عمل کنند و با شکل دهی NGO ها در دیزباد، دست های اضافی برای پیشبرد اهداف توسعه ایجاد نمایند.
این بدین معناست که به عنوان مثال امروز بخشی از پتانسیل های شورا برای پاکسازی دیزباد در مسیر رودخانه و مسیرهای دیگری غیر مسکونی صرف می شود. شکل گیری NGO ای برای حفظ محیط زیست که برنامه های مرتبی برای پاکسازی محیط زیست دیزباد داشته باشد می تواند در این زمینه موثر باشد. در واقع با این روش بدون اینکه بر نیروی انتظامی دیزباد فشار آورده شود، خود NGO برنامه ریزی و اجرای برنامه را با حضور افراد در تاریخ های مشخصی در طول سال انجام می دهد. اما یکی از مسائلی که پیرامون این نهادهای مردم نهاد وجود دارد این است که آنها باید بتوانند به عنوان بخشی از جامعه مدنی در دیزباد در تصمیم گیری ها مشارکت داشته و از قدرت قابل قبولی نیز برخوردار شوند.
من مقاله ای را از مهدی درزی نیا و زهرا امیری، با عنوان «بررسی نقش و جایگاه سازمانهای مردم نهاد درتوسعه روستا» به پیوست تقدیم می کند که درک عمیقتری نسبت به اهمیت موضوعی که باب آن را در این یادداشت باز کردم نشان می دهد.
برای مطالعه متن مقاله به ادامه مطلب مراجعه کنید.
ادامه مطلب ...